Pocztówka z jeziorem

artykuł ukazał się 18 czerwca w tygodniku Temat

Największym atutem Szczecinka jest Trzesiecko. Toteż nic dziwnego, że na zdecydowanej większości starych pocztówek przedstawiano jezioro i graniczące z nim tereny. Ulubionym przez fotografów motywem były okolice zamku. W tym przypadku Zamek Książąt Pomorskich przedstawiono od strony Lasu Klasztornego. Podkolorowane zdjęcie pochodzi z ok. 1916 roku. Co ważne, głównym motywem nie jest zamek, ale raczej nowa (w tym czasie) zabudowa przy dz. ul. Mickiewicza oraz zaplecze ul. Limanowskiego. Ta pierwsza ulica do połowy lat 20. jest jedynie polną drogą. Najpierw (nie licząc nieistniejącego już dzisiaj piętrowego budynku przy pl. Kamińskiego) powstała zabudowa składająca się z trzech eklektycznych kamieniczek. Dwie pod „trójką” i „czwórką”, graniczyły ze sobą ścianami szczytowymi, a trzecia - z charakterystycznym narożnym wykuszem - przylegała już do pierzei Viktoriastraße (dzisiaj Boh. Stalingradu). Jej żywot był bardzo krótki i dość tajemniczy. Mówi się, że posadowione na słabonośnych gruntach ściany trzykondygnacyjnej kamienicy zaczęły osiadać i dlatego budynek trzeba było rozebrać. W każdym razie, po ostatniej wojnie nie było już po niej nawet śladu. O prawdziwej przyczynie rozbiórki, chyba już się nie dowiemy. W latach 60. w jej miejscu postawiono parterowy, bardzo szpetny biurowiec. Jakby dla równowagi, po drugiej stronie skrzyżowania kilkanaście lat temu wybudowano domek jednorodzinny. Lokalizacja w takim właśnie miejscu tego rodzaju obiektów świadczy o indolencji zawodowej tych, którzy na taką formę zagospodarowania na niezwykle atrakcyjnym terenie pozwolili. 

Na starej fotografii widać to, czego dzisiaj zobaczyć nie sposób – zaplecze wschodniej pierzei ul. Limanowskiego. Należy dodać, że praktycznie cała zabudowa przy tej oraz sąsiadującej z nią Viktoriastraße, powstała w przeciągu zaledwie dziesięciu lat począwszy od 1900 roku. Co ważne, przy tych ulicach znalazły się obiekty o wyjątkowo atrakcyjnej (do dzisiaj!) architekturze, bardzo często projektowane przez miejscowych architektów i budowniczych. 

Nic nie zastąpi współczesnego wyglądu Zamku Książąt Pomorskich. Ukończone we wrześniu 2013 roku prace przy rewaloryzacji południowego skrzydła sprawiły, że zamkowe mury zalśniły nigdy dotąd nienotowanym blaskiem. 

Na archiwalnym zdjęciu zamek został uwieczniony jeszcze przed jego przebudową w latach 1937-1938. Przebudowie (i całe szczęście) nie uległo jedynie mocno wtedy zacienione starymi drzewami południowe skrzydło. Nad zamkiem górowała drewniana sygnaturka, ulokowana nad istniejącą w tamtym czasie kaplicą od strony wschodniej. Skrzydło północne – to te od ul. Zamkowej – swoim wyglądem przypominało raczej budynek przemysłowy, niż to, co znamy dzisiaj. 

Tak jak i dzisiaj – nie tylko od strony jeziora - nad miastem dominuje monumentalna sylwetka kościoła pw. św. Mikołaja – dzisiejszego kościoła NNMP. Świątynia została wybudowana w 1908 roku i w momencie powstania zdjęcia jej ściany pachniały jeszcze świeżą zaprawą. Nie tylko od strony dz. ul. Wojska Polskiego można było dojrzeć rozebraną pół wieku później 12-metrowej wysokości, strzelistą sygnaturkę – wierną kopię 78-metrowej dzwonnicy. 

Podobnie jak przed wiekiem, tak i dziś wygląda jedynie jezioro Trzesicko. Całe szczęście nie ma już na nim rozstawionych przez rybaków sieci, a jeśli się zdarzają - to robią to tylko kłusownicy i tylko ciemną nocą, i raczej w zatoczkach, a nie na środku. Jeziorne brzegi przebiegają, mniej więcej tak jak przed stu laty. Ostatecznie poziom jeziora został ustabilizowany dopiero w 1892 roku. Od tego też czasu powodzie w Szczecinku stały się nieznanym zjawiskiem. Drugim pozytywem było powstanie nadjeziornego parku oraz nowych, bardzo atrakcyjnie położnych terenów budowlanych. Dawne jezioro, którego wody podczas powodzi łączyły się z wodami jez. Wielimie, radykalnie się zmniejszyło. W tej chwili całkowita powierzchnia Trzesiecka wynosi ok. 290 hektarów, zaś łączna powierzchnia czterech największych wysp stanowi ok. 4,6 tys. mkw. Wszystkie znajdują się w centralnej części jeziora. Największą wyspą jest Mysia, następną w kolejności jest Wyspa Szczupaka, Wyspa Sitowia oraz leżąca po stronie parku – Wyspa Łabędzia. 

Z powodu intensywnego zarybiania, na które miasto co roku wydaje olbrzymie pieniądze, w jeziorze można złowić praktycznie każdą rybę. Z pewnością nie złowi się jedynie uwiecznionego na tarczy herbowej Szczecinka jesiotra – ryby bardzo powszechnie występującej w pomorskich jeziorach w średniowieczu. Trzesiecko w najgłębszym miejscu 11,8 m a jego długość wynosi 16,2 km. Jedynym jego odpływem jest Niezdobna, z której na sekundę „wycieka” do Wielimia i dalej Gwdą, Notecią, Wartą i Odrą do morza ok. 0,41 m3 wody.                            

(jg)