IPN na cmentarzu w Szczecinku. Groby ofiar sowieckich oficjalnie udokumentowane

Dariusz Trawiński, mieszkaniec Szczecinka, od wielu lat poszukuje miejsc straceń i pochówków Polaków pomordowanych przez Niemców oraz żołnierzy sowieckich na terenie powiatu szczecineckiego. Za własne środki przejrzał i utrwalił na zdjęciach dziesiątki tysięcy dokumentów zgromadzonych w Archiwach Państwowych, a także Instytucie Pamięci Narodowej.

Efektem jego olbrzymiej pracy, bez żadnej pomocy ze strony powołanej do tego właśnie celu IPN, a także niektórych samorządów i instytucji państwowych, jest odnalezienie w dokumentach wielu nieznanych do tej pory nazwisk ofiar oraz prostowanie często błędnych informacji i miejsc ich kaźni. Rozmawiał z wieloma żyjącymi jeszcze świadkami, dokumentując to przy pomocy zdjęć i filmów. 

Co ważne, zgromadzone dokumenty doczekały się też cyklu publikacji w Temacie Szczecineckim. Mają Państwo okazję czytać je niemal na bieżąco.

Dariuszowi Trawińskiemu po wielu zabiegach udało się w końcu przekonać władze Szczecinka do wydania decyzji o zwolnieniu z opłat miejsc pochówku osób zamordowanych przez żołnierzy sowieckich po 1945 r. 

Efektem jego pracy była wizyta na Cmentarzu Komunalnym w Szczecinku Marcina Manowskiego z Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa IPN w Szczecinie, który wykonał zdjęcia dokumentując miejsca pochówku osób pomordowanych oraz dzieci rozjechanych przez sowieckich kierowców. 

Zgodnie z obietnicą naczelnika IPN nagrobki mają być wpisane do ewidencji, dzięki czemu będzie się można starać o pieniądze na remont i ich utrzymanie. 

- Zadaniem pracownika było wykonanie dokumentacji zdjęciowej, sprawdzenie stanu nagrobków. Resztę decyzji ma podjąć naczelnik OBUWiM, pan Męciński – poinformował nas Dariusz Trawiński. – O zwolnieniu z opłat za groby na szczecineckim cmentarzu dowiedzieli się z... PR Radia Szczecin. Mają mnie zawiadomić, kiedy rozpoczną dokumentowanie nagrobków na terenie całego powiatu. Nie jest też powiedziane, że rodziny ofiar, które opiekują się grobami zamordowanych, będą chętne do wymiany nagrobków. Dla nich jest to rodzinna pamiątka, która powinna być zachowana w takim stanie, jaki jest. 

Poniżej podajemy spis grobów sporządzony przez Dariusza Trawińskiego, które zostały udokumentowane:    

KAROLINA I BŁAŻEJ REBIZAK - kwatera 1, rząd 3, grób 24 i 25. Zastrzeleni 29.09.1946.

TOMASZ PANECKI– kwatera 1, rząd 11, grób 16. Rozjechany 09.04.1948.

STANISŁAW JĘDRUSIK – kwatera 1, rząd 7, grób 18. Rozjechany 30.11.1946.

HENRYK OSSOWSKI – kwatera 1, rząd 8, grób 4. Rozjechany 30.04.1946.

JAN LEWANDOWSKI – kwatera 1, rząd 11, grób 8. Rozjechany 03.10.1947.

JAN ŻYLEWICZ – kwatera 7, rząd 1, grób 5. Zastrzelony 04.11.1945r.

KAZIMIERA KOWALSKA – kwatera 7, rząd 2, grób 19. Rozjechana 31.05.1947.

EDWARD WIERZBOWSKI – kwatera 7, rząd 4, grób 5. Zastrzelony 06.02.1946.

EDWARD URBANOWICZ – kwatera 7, rząd 6, grób 6. Zastrzelony 26.06.1946.

MARIAN PRĘDKI – kwatera 8, rząd 3, grób 12. Rozjechany 15.08.1948.

MIECZYSŁAW USIK – kwatera 5, rząd 1, grób 14. Rozjechany 09.09.1946.

ALEKSANDER BARTKIEWICZ – kwatera B-wojenny, rząd 1, grób 16. Zastrzelony 6 lub 18.08.1945.

JÓZEFA KIRKIEWICZ – zastrzelona 21.10.1945. Spoczywa na cmentarzu przy ul. Łowickiej w Szczecinku Trzesiece.

(jg)