Jerzy Gasiul: Świąteczne dylematy

Czas ucieka (tempus fugit). Życie, niczym taśma magnetofonowa, jest jedynie rozbiegówką do wieczności. Wprawdzie Stwórca zagwarantował nam wieczność, ale jaka ona będzie, zależy od nas samych. Ten drugi etap życia wzbudza poczucie niepewności, a co za tym idzie stres i lęk przed nieznanym.

Wszystkich Świętych to jedyne święto, kiedy łzy i wzruszenie idą w parze z deszczową pogodą. Takim czasem umierania, lub jak kto woli zamierania, jest właśnie jesień i przez wielu uważana jest ona za najpiękniejszą, kolorową porę roku. Sądząc po cmentarnych nagrobkach, to najbardziej sprzyjający okres porzucenia ziemskiego padołu. Nie jest więc przypadkowe, że właśnie o tej porze roku obchodzimy Wszystkich Świętych i Zaduszki.

 To jedno z najbardziej refleksyjnych świąt, jakie można sobie tylko wyobrazić. Może dlatego, że zapominamy o nierozerwalności narodzin ze śmiercią. I nie przemawia do nas to, że nasi zmarli cieszą się wiekuistym szczęściem w niebie.

W tych dniach nasza rozpięta na czterech pagórkach nekropolia (ta nowa przy ul. Prusa też jest na wzgórzu) wbrew swojej nazwie tętni życiem.

W przypadku dworca kolejowego - jak o zmarłym - lepiej zamilczeć. Cmentarz, mimo bezpardonowej polityki (nawet nie lokalnej a ogólnopolskiej) związanej z wyburzaniem starych, nieopłaconych po 20 latach nagrobnych pomników, wciąż jeszcze jest znakomitym dowodem pamięci żywych o zmarłych. Źle się stało, że z cmentarza znikły pomniki pierwszych polskich mieszkańców Szczecinka.

Jak się okazuje, pamięć wykuta na kamiennym krzyżu, ma nieporównanie większe szanse na przeżycie niż ta na metalowej tabliczce. Bardzo łatwo to zweryfikować na szczecineckim cmentarzu. Zachowano zgromadzone teraz w jednym miejscu nagrobne pomniki żyjących na skrawku tej ziemi przed 1945 rokiem.

Te pierwsze powojenne mogiły zajmowały szczyt cmentarnej górki od strony schodów i bramy głównej. Teraz zdecydowana większość to już współczesne pochówki. Pogrzebano ich na kościach tych, którzy tu już leżą od 80 lat. Tak ginie pamięć.

Jeszcze w oczach mam widok jednego z nich z napisem – „inwalida wojenny”. Udało się mu tylko o dwa lata przeżyć wojnę. Koledzy wprawdzie polegli na froncie, ale przynajmniej mają swoje groby na kwaterach wojennych, a nawet kilka razy w roku harcerze składają im kwiaty. On grobu już nie ma, bo… rodzina nie opłaciła. Jego prochy kryje ziemia. Szczątków grobu — wzorem tych poniemieckich — nie przeniesiono do lapidarium, bo był prosty i z powszechnie dostępnych w tamtym czasie tanich materiałów. Teraz nawet nie wiadomo, w którym miejscu postawić zapalony znicz.

 To jeden z wielu dylematów trapiących nas niekoniecznie z okazji Wszystkich Świętych.

Jerzy Gasiul