Stan wojenny w Szczecinku. Tak było 39 lat temu

W grudniową niedzielę 13 grudnia 1981 roku w telewizji i radio odczytano Polakom, że dla ich dobra wprowadza się w kraju stan wojenny. Na ulice wielkich miast wyjechały czołgi i wozy opancerzone. Największy w historii Polski ruch społeczny, którym była Solidarność, praktycznie w ciągu kilkunastu godzin przestał istnieć. Część działaczy, którzy z różnych przyczyn uniknęli więzień, przeszła do podziemia. Inni, szczególnie w tak mało znaczących ośrodkach jak Szczecinek, zostali osamotnieni, poddani brutalnym represjom. 

Wraz z porannym świtem ulice Szczecinka obficie zasypane były śniegiem. Noc, w której w szeregu miastach polskich rozpoczęły się na wielką skalę aresztowania i polowanie na znaczących działaczy Solidarności, była mroźna i wietrzna, ale jeszcze bez śniegu. Późnym wieczorem w sobotę, w kaplicy sióstr Niepokalanek przy ul. Kościuszki odbyła się msza św. prowadzona przez nieznanego wtedy szerzej o. Tadeusza Rydzyka. Uczestniczyli w niej członkowie miejscowego Klubu Inteligencji Katolickiej. Wracali do domów tuż przed północą. Oprócz krążącej po mieście milicyjnej „nyski” i może jednego patrolu, nic się nie działo. 

Jak wspomina Henryk Wiech, w późniejszym czasie komendant Milicji Obywatelskiej a potem policji w Szczecinku, tej nocy w trybie alarmowym otrzymał wezwanie do stawienia się w komendzie. Na korytarzach kręciło się dużo nieznanych mu wcześniej ludzi, którzy „z miasta przywozili mieszkańców”. Kilka godzin potem widział, jak Borne Sulinowo, wtedy garnizon wojsk radzieckich, obstawione było żołnierzami. 

- Kiedy ogłoszono stan wojenny, postanowiliśmy wybrać z banku nasze związkowe pieniądze – wspominał Bolesław Stypa, ówczesny członek Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ Solidarność. 

-Na koncie MKZ mieliśmy ok. 2 mln zł. Z tych pieniędzy wypłacaliśmy m. in. zasiłki. Upoważnienie do banku miało cztery, czy pięć osób. Część z nich została internowana. Ponieważ miałem upoważnienie, dlatego umówiłem się z koleżanką Teresą w banku PKO, aby pieniądze z konta wyjąć.

Nakazy aresztowań wystawiano w Koszalinie. Internowano przewodniczącego Jana Zielińskiego, Józefa Wójtowicza, Tomasza Czarnika i Zygmunta Wanatowicza. 

15 grudnia komisja Urzędu Miejskiego spisała w siedzibie Solidarności przy ul. Zamkowej wszystkie znajdujące się tam przedmioty. Po kilku dniach podstawiono dwie ciężarówki i z lokalu wszystko  zostało wyrzucone, łącznie z grzejnikami c.o.  

Tak w Szczecinku zaczął się stan wojenny. 

Jerzy Gasiul