Reklama

„Przewodzi Partia", czyli atrakcja turystyczna w Wierzchowie

Temat Szczecinecki

08/08/2025 10:17

Historia, „Przewodzi Partia czyli atrakcja turystyczna Wierzchowie - zdjęcie, fotografia

Mural pn. „Przewodzi Partia" – to takie wyblakłe i nieme świadectwo minionej epoki, które po latach ponownie ujrzało światło dzienne. Patrząc na ten zabytek przychodzą na myśl trochę przerobione słowa piosenki sprzed lat: „… 50 LAT minęło, jak jeden dzień… i chociaż czas dogania, przodem puszczaj drania…". Mural niby jest nieaktualny, ale co po niektórzy „przebąkują", że aktualny nadal jest i chyba warto go zostawić! Bo... zawsze jakaś partia w Polsce przewodzi - pisze Maciej Drewniak.

Mural znajduje się w Wierzchowie (gmina wiejska Szczecinek, woj. zachodniopomorskie). Powstał w 1975 roku na ścianie północnej budynku nr 48, a dokładniej – na ścianie budynku przy Drodze Krajowej nr 11, na trasie Szczecinek-Bobolice (kierunek Poznań-Koszalin-Kołobrzeg). Wykonawcą peerelowskiego graffiti był szczecinecki artysta-plastyk Maciej Gaca.

Okazją do postania tego propagandowego malunku było przyznanie Koszalinowi zorganizowanie obchodów Centralnych Dożynek '75 w Polsce. Wtedy „upiększano" wszystkie miejscowości znajdujące się na trasach dojazdowych do Koszalina, czyli w regionie dawnego województwa koszalińskiego. Powstawały liczne murale, plansze propagandowe i odnawiano elewacje budynków, ale tylko te zewnętrzne przy głównych drogach.

Tak wyglądał oficjalny plakat z Centralnych Dożynek, Koszalin 1975, autor: Tomasz Rumiński, format: 97 x 67 cm.

Opis

Mural przedstawia głowę robotnika w kasku, a właściwie to chodzi o hutnika – jest to graficzny zarys sylwetki w białym światło-cieniu na czerwonym tle. Pierwszy napis „Przewodzi", pierwotnie, był namalowany w kolorze ciemnogranatowym lub czarnym na białym pasku i był wyjustowany do lewej górnej krawędzi ściany. Napis umieszczono ponad głową hutnika. Drugi napis „Partia" był napisany w kolorze białym na tle czerwonym i był wyjustowany do prawej dolnej krawędzi. Napis został umieszczony poniżej głowy hutnika. Obydwa napisy były napisane kapitalikami (czyli wielkimi literami).

Projekt

Projekt malunku zaczerpnięto z gotowych wzorów propagandowych drukowanych na łamach kwartalnika „Sugestie". Był to kwartalnik wydawany w czasach PRL i był poświęcony problemom ówczesnej propagandy wizualnej.

Wykonanie

Przed wykonaniem murala, gotowy projekt musiał być przedstawiony do zaakceptowania przez członków Komitetu PZPR Gminy Wiejskiej Szczecinek i zaakceptowany oczywiście został od razu.

Jak wspominał jego twórca, pośpiech przy wykonaniu malunku na ścianie był tak duży, że nie było czasu na wyremontowanie samej ściany. Więc.. malunek powstał częściowo także na ubytkach w tynku, zwłaszcza w dolnej części ściany (chodzi m. in. o słowo „Partia"). Dzisiaj te ubytki są uzupełnione.

W owym czasie, czyli w roku 1975, wg relacji samego Macieja Gacy, powstały w Wierzchowie trzy murale propagandowe. Pierwszy (wspomniany) na ścianie budynku nr 48, w którym mieściła się wtedy tzw. porodówka (dzisiaj to jest budynek mieszkalny). Drugi - na ścianie Ośrodka Zdrowia, a trzeci dot. „ładu i porządku" na ścianie domu sołtysa. Losy dwóch ostatnich są dzisiaj nieznane.

Do namalowania muralu „Przewodzi Partia" użyto powszechnie produkowanych w latach 70-tych farb emulsyjnych. Po latach, peerelowskie farby okazały się tak bardzo wytrzymałe, że pomimo dwukrotnego zamalowywania (już po roku 1990), mural za każdym razem „wychodził" spod świeżej warstwy farby. I po 50 latach… w roku 2025… ma się dobrze i nadal jest dobrze widoczny!

Maciej Drewniak

Ciekawostki związane z muralem

Inne znane wizerunki propagandowe z głową hutnika lub samym hutnikiem:

W grudniu 1971 roku do obiegu został wprowadzony znaczek pocztowy z głową hutnika i hasłem „z Partią", projektu Włodzimierza Zakrzewskiego.

Ten znaczek (o wymiarach 31,25 x 39,5 mm) wchodził w skład trójdzielnego bloczka rozdzielonego przewieszką. Nominał znaczka wynosił 60 gr i był wydany z okazji VI Zjazdu PZPR.

W roku 1974 roku to hasło „Przewodzi Partia" było mottem przewodnim Centralnych Dożynek organizowanych w Poznaniu na stadionie im. 22 Lipca (w 1990 roku przemianowany na im. Edmunda Szyca).

Fot. Piotr Jasiczek

Natomiast, sam plakat pojawił się oficjalnie dopiero kilkanaście lat później, bo a w 1986 roku. Plakat był drukowany i rozpowszechniany na papierze w formacie 97 x 64 cm.