To mistrzostwo budowlane! I nasz najcenniejszy klejnot architektury 

To jedna z pierwszych pocztówek (zdjęcie poniżej) przedstawiających dopiero co wybudowany kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, a wtedy Nikolaikirche. Autor korespondencji – co raczej w tamtym czasie rzadko się zdarzało - sygnował ją datą: Neustettin 17 Juli 18 Liebe Frau Pastor…

 Jak wynika z adresu owa „pani pastor” mieszkała w niedalekich Gryficach przy ul. Królewskiej. Nie podejmuję się odcyfrować treści całej korespondencji, bo to jest kwestia drugorzędna. Chodzi o to, że do naszych czasów zachowała się niezwykle cenna pamiątka w postaci zdjęcia kościoła, którego budowa zakończyła się zaledwie trzy – cztery miesiące wcześniej. Zdjęcie przedstawia nową świątynię od strony nieistniejącej jeszcze w tym czasie dz. ul. Wojska Polskiego.  

W tamtym czasie także jeszcze nie istniała zabudowa ulicznego kwartału pomiędzy obecną ul. Rzemieślniczą, ul. Wojska Polskiego i ul. E. Plater. Owszem, na pochodzącym z tych lat planie miasta z zaznaczono przebieg planowanych w tym rejonie ulic. Jednak jak na razie była tam porośnięta niedobitkami zdziczałych krzewów i bylin łąka, pozostałość po istniejącym w tym miejscu 3,2 ha gospodarstwie ogrodniczym Hutschen’a. Gospodarstwo zostało wykupione przez miasto już w 1889 roku za 45 tys. marek, a zaciągnięty na ten cel kredyt miał być spłacony do 1908 roku. 

Pierwszym obiektem, który powstał na tym terenie był Landratsamt (Starostwo Powiatowe) – dzisiaj siedziba Państwowej Szkoły Muzycznej. Okazały jak na ówczesne warunki gmach oddano do użytku w 1902 roku. Utrzymana w stylu eklektycznym architektura oddaje prestiż i zarazem powagę najważniejszego w mieście urzędu. Nic dziwnego, wszakże w tym czasie Szczecinek prężnie się rozwijał, a nowe gmachy były dowodem wzrostu jego znaczenia. Dostojny wygląd urzędu starosty swym majestatem. a także kubaturą przewyższał wybudowany pół wieku wcześniej ratusz - siedzibę władz miasta.

Trzy lata później w jego sąsiedztwie rozpoczęto budowę kościoła św. Mikołaja. Należy dodać, że do tego zadania przygotowywano się kilkanaście lat. Ponieważ stary kościół św. Mikołaja przy Königstraße (dz. ul. Boh. Warszawy) był już w stanie katastrofalnym - inwestycję trzeba było rozpocząć możliwie najszybciej.  

Przypomnę tylko bardzo skrótowo, bo całkiem niedawno o tym pisałem, że uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego odbyło się 23 czerwca 1905. Akt erekcyjny umieszczono w fundamencie wieży mającej ponad 4,5 szerokości i zagłębionej ok. 3,5 metrów poniżej poziomu przyległego terenu. Budowa w silnie nawodnionym gruncie była niewątpliwie majstersztykiem sztuki budowlanej. Prace budowalne pod kierunkiem inspektora budowlanego rejencji A. Schäfer’a rozpoczęły się w 1904 roku. On też po zakończeniu budowy sporządził istniejący do dzisiaj tzw. projekt powykonawczy. Projektantem szczecineckiej świątyni został architekt Friedrich Oskar Hossfeld – autor wielu kościołów zarówno katolickich, jak również ewangelickich na terenie Niemiec i dzisiejszej Polski m.in. w Berlinie, Pile, Ostródzie, Czersku, Bydgoszczy, Legnicy i Wrocławiu. W swoich projektach posługiwał się głównie formami neogotyckimi i neobarokowymi.  

Na budowę nowego kościoła miasto przeznaczyło teren o powierzchni 3 morg i 50 arów biorąc w zamian działkę po rozebranym w 1908 roku starym kościele św. Mikołaja. Poświęcenie świątyni odbyło się 28 lutego 1908 roku. Dokonał tego generalny superintendent dr Bϋchsel. Kościół o rzucie krzyża łacińskiego zaprojektowano na 1260 miejsc siedzących. Zgodnie z umową władze miasta miały przyobiecaną stałą rezerwację w postaci 50 miejsc siedzących. 

Jak widać kilka miesięcy po poświęceniu kościoła prace przy zagospodarowaniu terenu jeszcze nie były zakończone. Świadczy o tym ogrodzenie z drewnach sztachet, zastąpione później  stalowymi przęsłami wspartymi na kamiennych słupkach. Po lewej, zza wysokiego żywopłotu można dojrzeć fragment budynku, w którym oprócz garaży starostwa mieściło się także mieszkanie służbowe. Od strony dz. ul. Powstańców Wlkp. wyłania się wieża strażacka, a u jej podnóża chaotyczna parterowa zabudowa pomiędzy Mühlenstraße (ul. Młynarska) i Mittelstraße (ul. Środkowa a potem Powstańców Wlkp.). Dodam, że wcale nie tak dawno w miejscu dz. ul. Powstańców Wlkp. przebiegał Młyński Rów i wały chroniące miasto od wschodu.

Na innej pocztówce z 1909 roku w zimowej scenerii uwieczniono kościół od strony parku i Niezdobnej. Czyżby wysoki, pokryty śniegiem  wał ziemny na granicy działki świadczył o tym, że nie zakończyło się jeszcze plantowanie terenu? 

Charakterystycznym elementem architektonicznym kościoła, a przy tym zupełnie zapomnianym, była która. Znajdująca się dokładnie nad prezbiterium, tuż za kalenicą transeptu (nawą poprzeczną) strzelista sygnaturka. Właściwie to nawet nie wiadomo, kiedy została rozebrana. 

...