Jerzy Gasiul: Tak to wygląda

Kiedyś jeden z mądrzejszych polonistów w klasie przedmaturalnej I LO powiedział, że aby poznać jacy są mieszkańcy, należy iść na dworzec, do publicznej toalety oraz na cmentarz.

W przypadku naszej leśnej polany wrażenia są mocno niejednorodne, by nie powiedzieć wzajemnie się wykluczające. Publiczne toalety, choć mało dostępne i często się zatrzaskują, są czyste, a za to stacja prezentuje się niczym chlew po szybkiej ewakuacji.

Ten największy przy ul. Cieślaka, mający niegdyś charakter parkowy, na którym różnorodnych drzew i krzewów było tyle ile w lesie, dalej jest lasem, ale krzyży. Wysoką roślinność wycinano gdzie się tylko dało, bo takie były potrzeby. Cmentarne pagórki z tonącymi pośród rozłożystych drzew mogiłami to już odległa przeszłość. Każde wolne jeszcze miejsce wyceniano może nie na wagę złota, ale na kilka ładnych stówek i owszem.

W takich warunkach mocno przerzedzone drzewa stają się łatwym łupem silnego wiatru. Nie widać też jakichkolwiek nowych nasadzeń oprócz kilkunastu iglaków, które przed miesiącem pojawiły się od strony kwatery wojennej. Na dobrą sprawę z dawnej zieleni, nie licząc dwóch zadrzewionych (jeszcze) alej i północnego stoku Wisielczego Wzgórza, niewiele zostało. Zieleń w znacznej ilości pojawia się jedynie w postaci chryzantem na Wszystkich Świętych, ale one jak wiadomo, padną ofiarą pierwszych przymrozków. W takich warunkach nic też dziwnego, że najbardziej popularną „rośliną” stają się... sztuczne kwiaty.

Zdecydowana większość powierzchni to już tylko lastriko, kamień i beton. Odległości między nagrobkami liczone są niemalże w milimetrach. Nieszczęśliwym zbiegiem okoliczności szczecinecki cmentarz komunalny położony jest na „nierównym terenie”. I to jest poważny kłopot – zbyt dużo miejsca „marnuje się” na stoki, pagórki i tarasy.

Ale i z tym sobie poradzono. Zarządca martwego miasta wpadł na pomysł, aby nowe miejsca do pochówków ulokować na... zboczach tarasów. Klasyczny nagrobek w takich miejscach raczej się nie mieści, za to urna i owszem. Pozostaje nawet kilka centymetrów wolnej przestrzeni na ustawienie wazonu. Zamysł godny kramarza, który na ladzie chce upchnąć jak najwięcej towaru. No, ale komercja rządzi się swoimi prawami.

Nic dziwnego. Dla właściciela byłaby to już inwestycja, a więc kupa roboty a na dodatek niepotrzebne wydatki. Każda spółka miejska, poza dotowaną w stu procentach Komunikacją Miejską, nastawiona jest na zysk i tylko to się liczy. I tylko z tego prezesi są rozliczani i nagradzani.

Z tego punktu widzenia pomysł, aby „zagospodarować” stoki pod groby urnowe jest strzałem w dziesiątkę. Po pierwsze, takich miejsc jest jeszcze całkiem sporo. Po drugie, nie tylko da się upchnąć nawet kilkaset tego rodzaju mogił, a nawet ich budowę w całości funduje rodzina. W tej sytuacji budowa ścian urnowych jest zbytkiem, a nawet niepotrzebnym wydatkiem. Kłopot z głowy, a forsa jest niemalże za friko.

Jak wspomniałem, z komercyjnego punktu widzenia „słabą” stroną cmentarza jest jego położenie. Otóż tak to już jest, że to co ładne zazwyczaj nie przynosi zysku. W tym względzie najlepszym miejscem wydaje się nowy cmentarz przy ul. Prusa. Jedynym z największych jego mankamentów jest opór rodzin, które nie chcą w tym miejscu chować swoich bliskich. Powodem jest nie tylko jego położenie – nieco dalej od centrum, co raczej wygląd.

Od czasu jego powstania minęły już dziesięciolecia. Aż dziwne, że przez kilka kadencji, podczas których na fotelach zmieniali się burmistrze a i radni również, w epoce budowy wystrzałowych wodotrysków i torów narciarskich w miejscu gdzie nie ma śniegu, pożałowano grosza na budowę cmentarnej kaplicy z zapleczem.

Uprzedzając atak internetowej gimbazy, osób niezwykle przewrażliwionych na kwestie dotyczące wyznania, wyjaśniam, że kaplica może być także domem przedpogrzebowym dla tych, którym nazwa się źle kojarzy. Światopogląd w tej kwestii nie ma znaczenia.

Prawdę mówiąc, mamy do czynienia z dość niezwykłym zjawiskiem. Sądząc po tym, co można zobaczyć i policzyć na cmentarzu, poza nielicznymi wyjątkami, groby oznaczone są krzyżami. Nie trzeba wyjaśniać, że krzyż jest symbolem wiary. Wypełnione krzyżami miasto zmarłych przeczy temu, co widzimy w mieście żywych. Fakty są jednak inne. Otóż, według wyliczeń prowadzonych przez proboszczów na Msze św. niedzielne uczęszcza ok. 20 procent tych, którzy określają się jako katolicy. Dane dotyczą okresu sprzed pandemii, bo teraz uczestników jest zdecydowanie mniej.

Nie licząc innych wyznań oraz osób niewierzących, agnostyków, a także jakże modnych w ostatnim czasie apostatów, co z pozostałymi? Dlaczego po śmierci rodziny maskują ich wyznawane za życia wartości? Hipokryzja gorsza od zarazy, nie umiera nawet po śmierci.

Akurat w naszym mieście nikogo do kościoła nie noszą. I to jest dobry zwyczaj, bo oszczędza widoku tego, co widać gołym okiem – obłudy i zakłamania. Tak właśnie wygląda nasze miasto.                 

Jerzy Gasiul