Średniowiecze z pasją

artykuł ukazał się w 592 wydaniu tygodnika Temat 10 listopada 2011

Można powiedzieć, że zawładnął nimi duch średniowiecza. Ubrani w len i wełnę starają się odtworzyć obyczaje sprzed kilkuset lat. Na co dzień niczym nie różnią się od innych: mają rodziny, studiują bądź pracują. Skąd więc tak silne zauroczenie historią, które momentami przeobraża się w prawdziwy styl życia?
 
 Mieszczanie i rzemieślnicy
Agnieszka i Krzysztof są małżeństwem. Ich pasja narodziła się wraz z przygotowaniami do obchodów 700-lecia Szczecinka: Agnieszka realizowała w świetlicy środowiskowej projekt na temat średniowiecza, a Krzysztof jako wolontariusz pomagał jej w tym. 700-lecie minęło, ale fascynacja historią została.
Agnieszka to specjalistka od strojów: - Szyję stroje damskie i męskie od XIII do XV wieku - mówi. - Wszystko według wykrojów sporządzonych na podstawie rozmaitych znalezisk archeologicznych. Staram się odtworzyć każdy szczegół tak, jak wyglądał w średniowieczu. Do tego używam, jak każdy odtwórca, tych samych materiałów, co dawniej - czyli lnu i wełny, najlepiej owczej lub koziej.
W co chodzili ubrani średniowieczni ludzie? - Podstawowy strój kobiecy to halka, czyli giezło, coś na kształt pończoch, czyli nogawiczki, i biała chusta na głowie. Do tego suknia spodnia, w której się pracowało oraz wierzchnia - wełniana i zdobiona, zakładana na specjalne okazje. Oczywiście także bielizna. Strój męski natomiast to nogawice, gacie i biały czepek na głowę. Dalej: lniana koszula i tunika, a w późniejszych wiekach doublet, czyli coś, co można by porównać do współczesnej marynarki. Kolory? W zależności od dostępnych barwników. U nas najbardziej powszechne były wszelkiego rodzaju brązy i zielenie. Najbardziej pożądany był kolor symbolizujący bogactwo - czerwony - bardzo drogi ze względu na ograniczoność dostępu do odpowiedniego barwnika.
Jaki dziś jest koszt skompletowania takiego stroju? Niemały. - Gotowy strój podstawowy, łącznie z butami, kosztuje ok. 1000 zł. Jeśli ktoś zdecyduje się uszyć go samemu, wydatek jest znacznie mniejszy.
Krzysztof, oprócz tego, że wciela się w rolę wszechstronnego rzemieślnika, odtwarza średniowiecznego łucznika. Dlaczego? - Kiedy już bawimy się w odtwarzanie, niech to będzie jak najbardziej wiarygodne i zgodne z historią - przekonuje. - Mieszczanin nie miał prawa być rycerzem. Rycerze należeli do wyższej warstwy społecznej, mieli swoje posiadłości lub służyli przy zamku w drużynie księcia. Jeśli ktoś z niższych warstw wykazał się na wojnie, wówczas książę lub władca mógł nadać mu ziemię.
Co wchodzi w skład uzbrojenia łucznika? - Podstawa to łuk lub kusza (na której posiadanie wymagane jest odpowiednie pozwolenie - dop. autora), ochrona na głowę i mała tarcza zwana puklerzem. Oczywiście także umiejętności. O szkoleniu łucznika można by wiele opowiadać. Dla nas najważniejsze są treningi, podczas których przygotowujemy się do turniejów.  Trenujemy na terenie prywatnym. Udostępniono nam również do tego halę sportową, za co chcielibyśmy podziękować m.in. Eugeniuszowi Szybistemu.
 
Łuk i miecz
Co innego strzelać z łuku, a co innego - taki średniowieczny łuk samemu zrobić. Wiedzą o tym doskonale Robert i Mateusz. - O takich ludziach mówiło się: łuczarze - żartuje Robert. - Zaczęło się od pewnej książki, która opisywała, jak robi się łuk. Reszta potoczyła się już sama: razem z zainteresowaniem techniką tworzenia łuku pojawiła się fascynacja kulturą średniowiecza.
Jak powstaje łuk? - Trudno to opisać w kliku słowach. Trzeba kupić drzewo i je odpowiednio wysuszyć. To może potrwać jakieś 3 miesiące. Ważne jest jeszcze, by to drzewo odpowiednio wyciąć i wyprofilować. Do tego służy specjalna maszyna, na której ćwiczy się łuk. Kiedy wszystko jest gotowe, potrzebna jest już tylko cięciwa. Tę najłatwiej zrobić z dratwy.
- Mówi się, że szewc bez butów chodzi. W moim przypadku to się sprawdzało - opowiada Mateusz. - Robiąc łuki, nigdy nie miałem swojego. Poza tym, nie miałem czasu na treningi. Dlatego postanowiłem odtwarzać rycerza ciężkozbrojnego.
Aby skompletować uzbrojenie rycerza potrzebnych jest wiele elementów. To przede wszystkim hełm, rękawice i mnóstwo metalowych ochraniaczy na ręce, nogi i korpus. Pod to - różne pikowańce i przyszywanice, czyli coś, co zamortyzuje uderzenia i ciosy.
- Wszystkie walki podczas turniejów są prawdziwe - zapewnia Mateusz. - Najbardziej bolesne są uderzenia w ręce i w palce, ale zdarzają się one wyjątkowo rzadko.
- Rodzina cieszy się, a mama jest z mojej pasji dumna - dodaje Mateusz. - Tylko dziewczyna trochę się boi, że może stać mi się krzywda. Ten strach wynika jednak z tego, że nie wie, jak to wszystko naprawdę wygląda.
 
Zdobyć Grunwald
Grunwald - wielka bitwa odtwarzana co roku przez kilka tysięcy rekonstruktorów, to marzenie niemal każdego miłośnika średniowiecza. Na pola grunwaldzkie przyjechać może każdy. Jednak udział w lipcowej inscenizacji mogą wspominać już tylko wybrani.
Mówi Paweł: - Moja pasja rozpoczęła się od turnieju łuczniczego przygotowanego kilka lat temu na Świątkach przez Koszalińską Kompanię Rycerską. Spodobało mi się to i postanowiłem pojechać na inscenizację bitwy pod Grunwaldem. Byłem tym wszystkim oczarowany.
 - Odtwórstwo historyczne wymaga przede wszystkim czasu - dodaje. - Najwięcej przyjemności sprawia tworzenie. Satysfakcja pojawia się też, gdy poprzez udział w turniejach czy inscenizacjach widać, że daje się ludziom radość. Z drugiej strony odtwórstwo uczy pokory. Mozolne wytwarzanie różnych rzeczy wymaga cierpliwości. Z czasem pojawia się też szacunek do tego, co mamy na co dzień, do prostych przedmiotów, bez których nie wyobrażamy sobie życia, a o które kiedyś wcale nie było łatwo.
- W tym roku wróciłem na Pola Grunwaldzkie. Tym razem jako odtwórca. Udało mi się nawet wziąć udział w inscenizacji. Pamiątka zostanie na zawsze.

(sz)