Szczecineckie lapidarium

Lapidarium płyt nagrobnych ocalałych mogił byłych mieszkańców Neustettin położone jest na wzgórzu w południowej części jednej z najpiękniej rozlokowanych nekropolii na Pomorzu Zachodnim, cmentarza w Szczecinku. Lapidarium tworzy około 110 płyt nagrobnych.
    Wzmiankę o historii lapidarium można przeczytać na stronie internetowej Dyrektora Muzeum Regionalnego Jerzego Dudzia (www.jerzydudz.net): „…dziś po tych przedwojennych grobach niewiele zostało. W ciągu kilkudziesięciu lat zniszczono prawie wszystkie. W zapamiętaniu zdarto ze ścian kaplicy cmentarnej dwie XVII i XVIII-wieczne płyty epitafijne. Pozostały jedynie nieliczne powywracane stelle w miejscach trudno dostępnych. W roku 1990 na jednym ze wzgórz cmentarnych zebrano wszystkie ocalałe płyty „niemieckie“ w liczbie około 110 i urządzono lapidarium”.
    Tuż po wojnie rozpoczęła się stopniowa likwidacja niemieckiej nekropolii. Wielu najstarszych mieszkańców Szczecinka pamięta, jak ona wyglądała. Groby najszacowniejszych obywateli znajdowały się przy głównej alei. Tutaj było m.in. mauzoleum poświęcone sześciu marynarzom z załogi statku „Pamir” pochodzących ze Szczecinka. Statek zatonął w latach 20-tych ubiegłego stulecia podczas rejsu do Ameryki Południowej. W tej części cmentarza spoczywali również architekt miejski Robert Rietz i rektor gimnazjum Hans Heise.
    Planowa i systematycznie prowadzona akcja likwidacji kolejnych kwater mieszkańców Neustettin miała miejsce w latach 60-tych. To jeden z bardziej wstydliwych epizodów najnowszej historii Szczecinka. Całe stosy kamiennych płyt, nagrobków i oznaczenia kwater cmentarnych składowano na terenie nieistniejącej już firmy ogrodniczej koło dworca PKS. Posłużyły one, jako tłuczeń do budowy ulic. Większe i mniejsze kawałki nagrobków pisanych gotykiem znajdują się najprawdopodobniej w całym nabrzeżu jeziora Trzesiecko. Stara promenada zniknęła pod warstwą betonu i płytek chodnikowych nabrzeża zbudowanego w latach 80-tych. Do niedawna jeszcze stare cmentarne kamienie można było zobaczyć przy parkingu obok ronda na ulicy Wyszyńskiego. (sw)