Jeden z symboli Bornego Sulinowa - cmentarz z pepeszą

W lesie przy drodze ze Szczecinka do Bornego Sulinowa, tuż przy wjeździe do leśnego miasteczka, rozpościera się poradzieckie cmentarzysko. Góruje nad nim monumentalny pomnik „pepeszy”. Upiorne dzieło cieszy się sporym zainteresowaniem turystów.
    Jak niesie wieść, obelisk upamiętnia „bohaterski” czyn plutonowego Iwana Poddubnego. Tuż po wojnie czerwonoarmista wsławił się krwawą jatką urządzoną mieszkańcom pobliskiej wsi Krągi. W strzelaninie zginęło wówczas kilkanaście osób.
    Na cmentarzu spoczywają też zwłoki dezerterów. Ucieczki z koszar w Bornem Sulinowie były na porządku dziennym. Zbiegów karano bardzo surowo. Gdy „sołdat” oddalił się z bronią (ponoć takich zdarzeń do 1989 roku było, co najmniej 50) rzadko uchodził z życiem. W czasie pościgu do dezertera strzelano jak do kaczki. Wielu uciekinierów popełniło samobójstwo. M.in. właśnie ich zwłoki spoczywają wokół upiornej pepeszy. Tabliczka na grobie uciekiniera zazwyczaj głosi „nieizwiestnyj”.
    Na cmentarzyku znajduje się 348 mogił. To m.in. groby byłych pracowników cywilnych radzieckiej jednostki, ich współmałżonków i dzieci. Zwłoki oficerów i członków ich rodzin wysyłano do ZSRR. Cmentarz był czynny w latach 1946-1990. Wraz z wyjazdem z Bornego żołnierzy rosyjskich, nekropolia została komisyjnie przekazana polskiej administracji.
    Poradzieckim cmentarzem opiekują się władze Bornego Sulinowa. M.in. na ten cel gmina otrzymuje wsparcie finansowe z Rady Ochrony Pamięci, Walk i Męczeństwa. Teren jest zadbany i uporządkowany, między grobami znajdują się alejki. Zaglądają tu dzieci i młodzież z miejscowych szkół. Grabią liście, porządkują groby, palą świeczki.
    W okolicach Bornego Sulinowa zlokalizowanych jest kilka cmentarzysk. Szacuje się, że spoczywają w nich szczątki co najmniej kilkunastu tysięcy jeńców wojennych różnych narodowości. (sw)