Zasady udzielenia nauczycielowi zwolnienia z pracy

Czy dyrektor szkoły może, z przyczyn organizacyjnych szkoły, rozpatrzyć negatywnie wniosek nauczyciela o udzielenie zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia?

Czy dyrektor szkoły może, z przyczyn organizacyjnych szkoły, rozpatrzyć negatywnie wniosek nauczyciela o udzielenie zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, który składa na podstawie art. 67 e ustawy Karta Nauczyciela, w konkretnym wskazanym dniu? . Nauczyciele, mający prawo do opieki nad dzieckiem zdrowym składają wnioski o taki urlop w 99 % na ostatnie dwa dni zajęć dydaktycznych, przed przerwą świąteczną. To powoduje ogromną dezorganizację w pracy szkoły wręcz uniemożliwia realizację zajęć lekcyjnych w tych dniach. Dlatego istotne jest czy dyrektor może odmówić tego urlopu właśnie w tym terminie?

Odpowiedź:

Przepisy nie określają, w jakich przypadkach pracownik opiekujący się dzieckiem w wieku do lat 14 może skorzystać z prawa do zwolnienia od pracy i czy pracodawca może odmówić prawa do skorzystania z tego uprawnienia.

Uzasadnienie:

Nauczycielowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 67e ust. 1 Karty Nauczyciela).

Należy zwrócić uwagę, że zwolnienie od pracy „przysługuje” nauczycielowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do lat 14. Sformułowanie „przysługuje” oznacza, że właściwie nie jest to sprawa uznania pracodawcy. Ponadto istotne jest również to, że w tym wypadku przepisy nie określają konkretnie celu skorzystania z tego zwolnienia. W szczególności nie wskazano, że chodzi o „konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem”.

Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia (§ 2 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy). W opisanej sytuacji nauczyciel spełnił ten wymóg.

W praktyce przyjmuje się, że decyzja o udzieleniu zwolnienia należy do pracodawcy, do którego pracownik występuje z odpowiednim wnioskiem. Pracodawca ma swobodę w uwzględnieniu tego wniosku, pod warunkiem jednak, że musi udzielić dni wolnych w danym roku kalendarzowym. Należy jednak pamiętać, że naruszanie przepisów o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem jest wykroczeniem zagrożonym karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł (art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy).

W opisanej sytuacji, biorąc pod uwagę, że mamy do czynienia z końcem roku kalendarzowego, dyrektor nie ma podstaw, aby odmówić nauczycielowi udzielenia zwolnienia od pracy. Działanie takie może być traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Zapamiętaj!

Teoretycznie decyzja w sprawie udzielenia pracownikowi zwolnienia od pracy ze względu na wychowywanie dziecka w wieku do lat 14 należy do pracodawcy. W praktyce jednak odmowa udzielenia tego zwolnienia, zwłaszcza pod koniec roku kalendarzowego, może być potraktowana jako naruszenie przepisów o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. 2019 r., poz. 2215) – art. 67e ust. 1,
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. 2019 r., poz. 1040 ze zm.) – art. 281 pkt 5,
• Rozporządzenie MPiPS z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. 2014 r., poz. 1632) - § 2 ust. 1.

Dariusz Dwojewski

ogłoszenie