Komunalnego nie dostaniesz, na kredyt nie masz szans? Może w SIM się uda

• Barwice: 10 mieszkań po 50 m², czynsz około 28 zł za metr, nabór do końca stycznia 2026
• Grzmiąca: 72 lokale w dwóch etapach, większość z ogródkami
• Gmina Szczecinek: przebudowa szkoły w Jeleninie, gotowy system punktacji
• Miasto Szczecinek: docelowo 200 mieszkań z SIM KZN-Zachodniopomorskie
• Limit dochodów: singiel do 6 915 zł netto, czteroosobowa rodzina do 15 675 zł
• Warunek: żadnego prawnego do innego mieszkania w Polsce

Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa to państwowy program dla ludzi „w zawieszeniu”. Takich, którzy zarabiają za dużo na przyznanie mieszkania komunalnego (jeśli w ogóle jest dostępne), za mało na kredyt hipoteczny. Bank nie daje, miasto nie przyzna lokalu.

Jest za to SIM. Żadne objawienie, tylko Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa, czyli rządowy program Krajowego Zasobu Nieruchomości (KZN), który pozwala gminom budować tanie mieszkania na wynajem bez rozszarpywania budżetu. Skarb Państwa wnosi grunty i dopłaty, a spółka celowa ogarnia resztę z kredytami BGK na preferencyjnych warunkach. W ten sposób setki samorządów, jak Grzmiąca, Barwice czy Szczecinek, szykują nowe osiedla dla singli i rodzin z umiarkowanymi dochodami. Takie założenie a skala na miarę możliwości.

Państwo buduje lokale na wynajem, proponując czynsz niższy od rynkowego o 30-40 procent. W zależności od dochodów – z dopłatą do połowy stawki.

Limity dopuszczalnych zarobków zależą od województwa. W zachodniopomorskim: singiel do 6 915 zł netto, para do 9 681 zł, trzy osoby do 13 370 zł, cztery do 15 675 zł. Każda kolejna głowa to dodatkowe 3 227 zł.

Haczyk: w dniu podpisania umowy nie można mieć tytułu prawnego do żadnego mieszkania w Polsce. Żadnego. Ani własnego, ani spółdzielczego.

A co u nas się pojawi? SIM ma u samorządów wzięcie.

Na ulicy Zielonej, naprzeciwko żłobka (który też rośnie), staną moduły mieszkalne. Pięć segmentów, po dwa lokale. Razem 10 mieszkań po 50 metrów.

„To są bardzo takie pasywne mieszkania z pompą ciepła i fotowoltaiką" – opisywał je burmistrz Robert Zborowski w podcaście Wszystko na Temat.

Budownictwo modułowe, drewniane, energooszczędne. Czynsz około 28 zł za metr. Przy pięćdziesięciu metrach wychodzi 1 400 zł miesięcznie – przed dopłatą.

Nabór ruszył 3 listopada, trwa do końca stycznia. W styczniu czeka spotkanie z prezesem KZN Bałtyk. Pierwsze umowy najmu – czerwiec.

Całość kosztuje blisko 6 milionów złotych. Gmina dokłada aporty, w przyszłorocznym budżecie przewidziane jest na to 295 tysięcy.

„To są naprawdę jedne z od wielu, wielu lat nowych lokali z przeznaczeniem na wynajem, taki profesjonalny" – podkreślał burmistrz Barwic.

No bo kiedy ostatnio w Barwicach cokolwiek nowego, a do tego samorządowego, powstało na wynajem?

Grzmiąca dołączyła do KZN Bałtyk w grudniu 2023. Od razu większa skala. Dwie działki – Spółdzielcza i Kolejowa – łącznie 72 mieszkania.

Pierwszy etap to budowa dwóch trzykondygnacyjnych budynków z windami, 18 lokali. Drugi – 54. Większość z ogródkami.

Gmina wiejska Szczecinek poszła inną drogą i zamiast budować – przebuduje.  Szkoła w Jeleninie stanie się małym blokiem mieszkalnym. Inwestorem jest Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa Gmina Szczecinek Sp. z o.o., czyli osobna spółka.

System punktowy

Rada Gminy przyjęła regulamin naboru. Punkty decydują o kolejności.

Kto zwolni lokal komunalny w gminie – 5 punktów, najwięcej. Osoba z listy oczekujących na mieszkanie albo ta, której odmówiono lokalu w ciągu ostatnich pięciu lat – 3 punkty. Wychowankowie pieczy zastępczej – tyle samo.

Za każde dziecko – 2 punkty. Po 60. roku życia – 2 punkty. Absolwent studiów z ostatnich 10 lat dostanie 2 punkty. Praca na terenie gminy lub u lokalnego przedsiębiorcy – 1 punkt. Stara książeczka mieszkaniowa (sprzed 23 października 1990) – 2 punkty.

Pierwszeństwo mają rodziny z dziećmi i seniorzy 60+. Tak zapisano w akcie założycielskim. Co dalej – to się okaże.

Jakie koszty dla najemcy?

Kaucja: 6-krotność miesięcznego czynszu. Partycypacja w kosztach budowy: maksymalnie 20% wartości lokalu. Po wyprowadzce zwaloryzowana kwota jest zwracana, wykup mieszkania możliwy po 5 latach od oddania budynku.

Miasto działa z inną spółką – SIM „KZN-Zachodniopomorskie" z Koszalina. W planie jest aż 200 mieszkań między ulicami Koszalińską, Kościelną i Polną. Ilość może robić wrażenie, ale skala potrzeb jeszcze większe: Na dzień 30 czerwca 2025 r. na przydział lokalu z zasobu miasta oczekują łącznie 174 gospodarstwa domowe, w nadchodzącej pięciolatce (2026–2030) prognozuje się, że łączne potrzeby wyniosą... 754 lokale (uwzględniając obecną kolejkę i napływ nowych wniosków w tempie ok. 120 rocznie). SIM to oczywiście nie komunalne, ale może częściowo ruch się rozładuje.

Pierwsza setka powstanie do 2030 roku. Regulamin punktowy jeszcze nie powstał.

Wystarczy prosto wskazać. Barwice – niecałe 8 tysięcy mieszkańców i spada. Grzmiąca – niewiele ponad 4 tysiące i spada. Gmina wiejska Szczecinek – około 9 tysięcy, spada. Szczecinek – około 37 tysięcy, pikuje. Wartości wszędzie uciekają, więc każda rodzina, która zostaje na miejscu i się rozwija, zamiast po prostu wyjechać, to właściwie wartość którą można wyrazić niemal w kilogramach złota. Może to oczywiście przesada, ale w chwili, gdy rekordowo spada przyrost naturalny i liczebność gmin, masowa budowa dostępnych mieszkań może być jedną w ważniejszych szans ratunkowych.