Po wyroku żyją z bransoletą. Tak działa system nadzoru, obsługiwany przez ZK Czarne

Czy hasło SDE (system dozoru elektronicznego) – coś komuś mówi? Sprawa dotyczy tysięcy skazanych, którzy odbywają karę w warunkach „aresztu domowego”. Obsługą całego tego systemu zajmują się funkcjonariusze Służby Więziennej. Jeden z zespołów terenowych, który obsługuje obszar Polski północno-zachodniej działa przy Zakładzie Karnym w Czarnem.

Pod koniec września funkcjonariusze z zespołu terenowego systemu dozoru elektronicznego (SDE) działający przy Zakładzie Karnym w Czarnem otrzymali do dyspozycji nowy samochód – Kia Ceed. Samochód był bardzo potrzebny, gdyż średnio każdy z eksploatowanych przez funkcjonariuszy samochodów przejeżdża rocznie około 200 tys. km (sic!). Powoduje to szybkie wyeksploatowanie pojazdów wykorzystywanych przez funkcjonariuszy z SDE. Skąd takie duże roczne przebiegi? Zespół terenowy działający przy Zakładzie Karnym w Czarnem obsługuje łącznie 4 województwa: pomorskie, zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie i wielkopolskie. Każdego dnia funkcjonariusze objeżdżają rejon Polski północno-zachodniej, aby instalować nadajniki SDE i kontrolować ich funkcjonowanie u osób, wobec których sąd orzekł odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Rozwiązanie to dotyczy przede wszystkim przestępców, którzy nie wykazują dużego poziomu demoralizacji, a długość wymierzonej kary nie przekracza 18 miesięcy.

W naszym zespole terenowym służy łącznie 10 funkcjonariuszy oraz kierownik. Funkcjonariusze pracują w systemie 12-godzinnym. Objeżdżają teren i składają wizyty u osób objętych SDE zarówno w dzień jak i w nocy. Ich czas służby jest zaplanowany co do kwadransa. Otrzymują z centrali zadania do wykonania, których czas jest ściśle policzony, włącznie z czasem potrzebnym na pokonanie dystansu pomiędzy kolejnymi lokalizacjami. Samochody wyposażone są w nadajniki GPS, dzięki czemu na bieżąco widać położenia funkcjonariuszy z poszczególnych zespołów terenowych.

System dozoru elektronicznego działa w Polsce od września 2009r. W pierwszych latach jego obsługą zajmowała się firma prywatna. Od 2018r. za jego funkcjonowanie całkowicie odpowiada Służba Więzienna. Początkowo zadania związane z dozorem elektronicznym realizowali funkcjonariusze działu ochrony. W lutym 2020r. w ZK w Czarnem, podobnie jak i w innych dużych jednostkach penitencjarnych na terenie Polski, powstały wyspecjalizowane działy, który zajmują się typowo zagadnieniami związanymi z instalacją i obsługą sprzętu do zdalnego nadzoru osób, które odbywają karę w SDE.

Dozór elektroniczny w tzw. formie stacjonarnej i mobilnej, generalnie jest środkiem o charakterze penalnym. Dodatkowo funkcjonariusze Służby Więziennej montują czasami tzw. dozór zbliżeniowy. Jego istota polega na ochronie osób przed sprawcami przestępstw. W przypadku gdy sprawca przestępstwa ma orzeczony zakaz zbliżania się do ofiary przestępstwa to wówczas sąd może postanowić o instalacji specjalnej aparatury. Gdy dojdzie do próby zbliżenia się do poszkodowanego to dostanie on telefoniczne ostrzeżenie o takiej sytuacji. Drugi telefon zostanie wykonany do sprawcy z komunikatem, że jeśli nie oddali się od poszkodowanego to w ten rejon zostanie wysłany patrol policji.

tekst i zdjęcia: mjr Andrzej Żabski