Pytania o dobrą energię: Pompy ciepła

Pompy ciepła są efektywnym i ekologicznym systemem ogrzewania pomieszczeń i podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Ich konstrukcja umożliwia pozyskanie ciepła ze środowiska naturalnego, a następnie wykorzystanie go do ogrzewania.

Pompy ciepła dla wielu osób są zagadką. Jak działają, jaką metodą ogrzewają nasze domy? Czy opłaca się zainwestować duże pieniądze w modernizację systemu grzewczego i po ilu latach zwróci się ta inwestycja? Na co zwracać uwagę gdy rozważamy montaż pomp ciepła w naszym domu? Andrzej Sikora z ekspert Instytutu Studiów Energetycznych przybliży powyższy temat.

Na jakich zasadach działają pompy ciepła? 

Zadaniem pompy ciepła jest „wyciągnięcie” ciepła z jednego miejsca, a następnie oddanie go w innym miejscu. Dlatego mówi się, że pompa ciepła nie wytwarza, a jedynie przenosi (przepompowuje) je z otoczenia do ogrzewanego domu. Pompę ciepła można porównać do lodówki, która „wyciąga” ciepło z żywności, ponieważ jej celem jest chłodzenie, a wytworzone przy tej okazji ciepło jest odpadem. Pompy ciepła działają tak samo, tylko podłączane są odwrotnie. Ich celem działania jest dostarczanie do budynku ciepła, a chłodzenie otoczenia odbywa się niejako przy okazji.

Jakie pompy ciepła są najkorzystniejsze, od czego powinien zależeć wybór i jakie czynniki brać pod uwagę? 

Obecnie na naszym rynku dostępne są trzy rodzaje pomp. Miedzy sobą różnią się one źródłem poboru energii: pompy powietrze–woda, pompy solanka–woda i pompy woda–woda.

O sposobie ogrzewania domu warto pomyśleć już, gdy go projektujemy. Wykonawca instalacji wybierze najkorzystniejsze rozwiązanie, jeżeli będzie miał informacje na temat planowanego poboru energii cieplnej. To pozwoli mu dokładnie określić wymagane parametry systemu grzewczego, który będzie mógł zapewnić właściwe funkcjonowanie obiektu i komfort jego użytkowania przez mieszkańców. Wykonanie odpowiednich pomiarów i analiz prognoz zużycia energii pozwala przedstawić inwestorowi poziom kosztów oraz oszczędności wynikających z zastosowania danego systemu grzewczego.

Jaka jest efektywność tego rodzaju ogrzewania?

Efektywność instalacji jest uzależniona nie tylko od jej budowy, ale również warunków, w jakich funkcjonuje. Ogólnie im różnica między temperaturami dolnego i górnego źródła jest mniejsza, tym bardziej wydajna jest pompa ciepła, a zatem osiąga ona wyższą wartość współczynnika wydajności. Dlatego też na skuteczność pompy wpływa lokalizacja instalacji oraz panujące tam warunki atmosferyczne zimą. Przy lokalizacjach, gdzie występują niskie temperatury porą zimową wskazane jest użycie pompy, której źródło stanowi woda gruntowa, zaś w przypadku lokalizacji z wyższą średnią temperaturą zimą możliwe jest użycie pompy ciepła, której źródłem jest powietrze. Niektóre urządzenia można wykorzystać również jako klimatyzator w porze letniej, dzięki czemu wydajność pompy wzrośnie.

A jak kształtują się koszty inwestycyjne i eksploatacyjne?

Na koszty związane z nabyciem pompy ciepła składają się koszty zakupu i instalacji tego urządzenia, a także w dalszym okresie koszty związane z jej użytkowaniem. Inwestycja w pompy ciepła jest dość wysoka. Jednak pozwala na późniejsze oszczędności w kosztach ogrzewania i ciepłej wody użytkowej – nawet o 70%. Najkorzystniej zdecydować się na instalację z pompą ciepła już na etapie rozpoczęcia budowy domu. Wtedy możliwe jest ujęcie w kosztach inwestycyjnych wydatku związanego z zakupem pompy ciepła. Dzięki temu koszt inwestycji może być rozłożony na wiele lat i spłacany w ramach kredytu inwestycyjnego na budowę domu. Obecnie można starać się o wsparcie finansowe na zakup pompy ciepła. O możliwość dofinansowania inwestycji można starać się z banku, lub budżetu gminy czy powiatu oraz z Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW), które wspierają projekty proekologiczne zgodnie z kryteriami w danym województwie. Nie wszędzie są one jednak dostępne.

Jakiej mocy powinniśmy mieć pompę aby ogrzać dom o powierzchni 150 m2?

Na to pytanie nie da się udzielić prostej odpowiedzi. Moc pompy nie jest wartością stałą, zmienia się w zależności od tego jaka jest temperatura zarówno po stronie źródła dolnego jak i górnego, czyli instalacji grzewczej wewnątrz domu. W przypadku pompy ciepła jej „wydajność” jest największa w przypadku, gdy różnica temperatur pomiędzy dolnym źródłem, a temperaturą zasilania obiegu grzewczego jest jak najmniejsza. Należy jednak pamiętać, że pompa ciepła to urządzenie, które na wyprodukowanie 1 kW energii cieplnej potrzebuje około 1/4 kW energii elektrycznej. Ale pompa ciepła nie musi wykorzystywać energii elektrycznej. Istnieją absorpcyjne pompy ciepła wykorzystujące energię cieplną zamiast energii elektrycznej. Oczywiście urządzenia te potrzebują energii elektrycznej do zasilania elektronicznych urządzeń sterujących, ale jej zużycie jest porównywalne do zapotrzebowania na energię urządzeń AGD pracujących w trybie czuwania.Innym nowoczesnym rozwiązaniem jest zastosowanie w pompie ciepła silnika gazowego. 

Jakie są koszty zakupu, montażu pompy oraz późniejszej eksploatacji. Po ilu latach zwraca się ta inwestycja?

Jest to inwestycja na lata. Mówimy o rzędzie wielkości 60–70 tys. zł. 

Pompy ciepła są coraz bardziej popularne czy to jest kierunek w którym powinniśmy iść?

W bogatym społeczeństwie zdecydowanie tak. Jest to najbardziej ekologiczny kierunek, ale jednak początkowe wartości inwestycji mogą przerażać. 

Czy wykorzystywanie pomp ciepła wiąże się z trudnościami oraz uciążliwościami? 

Dobrze zaprojektowany układ i wykonana instalacja nie wiąże się z trudnościami i uciążliwościami użytkowania.

Jakie korzyści dla środowiska niosą ze sobą pompy ciepła?

Jest to najbardziej czysty, ekologiczny sposób ogrzewania domów. 

cykl powstaje we współpracy z firmą Kronospan

[email protected]