Alimentacyjni rekordziści

Sesja  Rady Gminy Wiejskiej Szczecinek. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Czesław Gołubiński odpowiada na pytania radnych. Wcześniej rajcy otrzymali na piśmie sprawozdanie z pracy GOPS za ubiegły rok. (Patrz relacja z  tej sesji  w jednym z ostatnich numerów Tematu.) Radny Zbigniew Bernard strzela pytaniami: jak działa w gminie Fundusz Alimentacyjny, kto zeń korzysta, na jakich zasadach, jakie są zaległości płatników? Szef GOPS drobiazgowo wyjaśnia ustawowe zasady. Na koniec mówi, że rekordzista ma... ponad 150 tys. złotych zaległości w łożeniu na dzieci – tyle wynosi jego dług   wobec funduszu. Zrobiło się cicho, radni (w większości) łącznie z niżej podpisanym takiej kwoty  z bliska nie widzieli… –  Rekord ten podaję radzie jako smutną ciekawostkę – dodaje  C. Gołubiński.

Ten swoisty rekord wkrótce potem w rozmowie z Tematem szef GOPS zweryfikował. Najnowsze dane już z roku bieżącego – dłużnik rekordzista alimentacyjny ma 226  959 94 zł zobowiązań wobec PFA, który płaci zań zobowiązanie alimentacyjne od wielu lat. Kolejna dwa miejsca to 203 tys. i 143 tys. Do spłacania przez cale życie, bo skąd bezrobotny nie dysponujący żadnym trwałym majątkiem ma wziąć tak zawrotną sumę?

W gminie Szczecinek jest 157 osób uprawnionych do świadczeń z PFA,  co miesiąc dostają je  92 rodziny. Aby alimenty z Funduszy Alimentacjnego uzyskać, trzeba przedstawić w ośrodku pomocy społecznej wyrok sądu rodzinnego orzekający o rozwodzie i kwocie zasądzonych alimentów. Zobowiązany do płacenia dostaje wezwanie do GOPS na rozmowę,  urząd  ustala  i sprawdza stan faktyczny, przeprowadzany jest wywiad środowiskowy. Tyle w skrócie  o formalnościach.

Jednak na GOPS trop mi się skończył. Alimenciarzy - rekordzistów, z którymi chcę porozmawiać, choćby z jednym, muszę szukać na własną rękę. Urzędników obowiązuje Ustawa o Ochronie Danych Osobowych. W tym przypadku można owe dane podciągnąć pod tzw. informacje wrażliwe.

Zatem moją słodką tajemnicą niech pozostanie jakim sposobem pokonałem przeszkody – dość, że ustaliłem domniemane miejsca pobytu wszystkich trzech rekordzistów. Porozmawiać udało mi się tylko z jednym. Dwaj pozostali opuścili miejsca stałego pobytu, jeden  jest  zagranicą. „Do rodziny pojechał” – oświadczyła mi starsza pani, prawdopodobnie mama. - Ile syn ma dzieci?  „A co komu do tego” – drzwi huknęły i po wizycie. Podobnie w innej miejscowości. Wyjechał „w Polskę”. Ponoć z nową kobietą. Alimenty pani Z. dostaje regularnie z funduszu. Utrzymuje czwórkę dzieci. O byłym mężu: łobuz, dzieciorób. Ma potomstwo jeszcze z dwoma paniami w tej samej i w sąsiedniej wiosce. Potem sypią się inwektywy, z których wymieniony tu już „dzieciorób” to  naprawdę nic.
Za to pan Marian, mieszkaniec podmiejskiej wioski, zgodził się na rozmowę. Z zastrzeżeniem, że wystąpi pod zmienionym imieniem bez podania nazwy wioski, w której, jak mówi, mieszka od urodzenia i wszyscy go znają. Teraz ma 226 tysięcy złotych długu. Przypadek klasyczny: póki pracował, zasądzone na troje dzieci 1700 zł płacił co miesiąc. Nieźle zarabiał jako kierowca, ale transportową firmę właściciele wiele lat temu  zlikwidowali. Mieli koszmarne długi, kombinowali z lewym  paliwem. Stara historia w Szczecinku znana; skończyło się aresztowaniami, sądem, zapadły wyroki – wspomina. Zalegał z alimentami przez pół roku. Wystarczyło, by zabrano mu z tego powodu zawodowe prawo jazdy. Takie są przepisy. Koszmarny absurd – mówi - przecież stracił możliwość uzyskania pracy jako szofer. Lata biegły, alimenty narastały, żona dostawała je z PFA, on pozostaje dłużnikiem funduszu. Ile lat tak to trwa? Nie pamięta. Kiedyś w  urzędzie pracy zaproponowali mu kurs kwalifikacyjny dla... kelnerów. Do wyboru miał jeszcze naukę fryzjerstwa męskiego. A nie tak dawno temu, chyba latem  – pracę przy likwidacji niewybuchów w rejonie Bornego Sulinowa. Po kilkudniowym przeszkoleniu – podkreśla. „Bałem się, nerwowy jestem i niecierpliwy”. Nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Od lat. Do GOPS zgłosił się sam, w porozumieniu z byłą żoną, z którą „od jakiegoś czasu nie drze kotów, a  jest “w koleżeńskim układzie.” Tak to określa. Dostarczyli dokumenty rozwodowe itd. Z czego się utrzymuje? - Z dorywczych robót.  Jesienią legalnie zbiera i sprzedaje grzyby. Robota nieopodatkowana, legalna, bo to w przepisach zbieractwo. Przy szosie nr 11 stoi. Czy zdaje sobie sprawę z wielkości zadłużenia wobec PFA? Czy będzie w stanie  kiedykolwiek je spłacić? – Wszyscy mają jakieś długi, duże i małe – mówi wymijająco – w bankach albo w jakiejś kasie. Czy spłaci ponad 200 tysięcy? Uśmiecha się i wzrusza ramionami.

Każdy przypadek „rekordzistów” alimentacyjnych jest inny. Dzieci… Cóż, bardzo tracą żyjąc w rozbitych rodzinach, utrzymywane z niewielkiej  państwowej daniny alimentacyjnej. Reporter też człowiek i miewa uczucia mieszane. Przecież w tym wypadku nie chodzi o osobników uchylających się od łożenia na potrzeby własnych potomków, na swoje dzieci. Oni po prostu nie mają z czego płacić. Dlatego, że dotknęła ich  klęska bezrobocia. Czy można z czystym sumieniem  stawiać pod pręgierzem ludzi, którym nie udało się lub połamało życie?   Ale pamiętam, że bywają bezrobotni z wyboru. Bo tak wygodnie żyć, bo spokojnie można przepić zarobek otrzymany za robotę „na czarno”. Albo wyjechać zagranicę  - oficjalnie  w „celach turystycznych,”, faktycznie do pracy, na ogół nieźle płatnej w relacji z polskimi płacami. A dzieci? Niech się o nie państwo troszczy razem z samotną matką. Gdyby panowie tatusiowie zarabiali i uporczywie uchylali się od płacenia – zgodnie z prawem trafiliby do więzienia. Zakłady karne są pełne tego rodzaju osądzonych.  Lądują oni  na obwodzie błędnego koła: dla osadzonych nie ma pracy, dług rośnie. Także wobec Funduszy Alimentacyjnego,, który za delikwenta płaci. Rodziny jeść muszą. 

Wojciech Jurczak

foto: © whitelook - Fotolia.com