Strategia Szczecinka bez ściemy. Szukamy drugiego oddechu

Ratusz nie zamierza udawać, że wszystko jest dobrze. W ciągu dekady w Szczecinku ubyło ponad 7 procent mieszkańców, a do 2035 roku zniknie kolejnych 9. Starzejące się społeczeństwo, suburbanizacja, ograniczony rynek pracy i wciąż zbyt drogie mieszkania – to nie jakieś tło, to główna oś problemu. Ale właśnie dlatego miasto przyjęło nową strategię. I jest bez obietnic sukcesu, za to z trzeźwą diagnozą i listą rzeczy do zrobienia.

Jak już informowałem w październiku 2024, Miasto Szczecinek pracuje nad nową Strategią Rozwoju 2026 - 2032. To ważny dokument, który właściwie jest planem strategicznym, określającym długoterminowe cele i kierunki rozwoju miasta. Jest to kluczowy dokument programowy, który służy jako podstawa do podejmowania decyzji i realizacji projektów inwestycyjnych, społecznych i gospodarczych. Tak powinno przynajmniej być, ale sprawdza się raczej z różnym skutkiem. Tak, czy inaczej, teraz warto go mieć, zaczyna być dokumentem - podkładką pod różnego rodzaju miejskie zamierzenia. Są zapisane, można kierunkowo działać.

Analizy tego, co jest, dokonało stowarzyszenie Delta Partner. W raporcie tam gdzie miło, jest miło, tam, gdzie boli, boli. Bez taryfy ulgowej.

Strategia Rozwoju Szczecinka na lata 2025–2032 brzmi jak próba uruchomienia nowego etapu, chociaż już oklepanego – takiego z zatrzymaniem młodych, mieszkaniami „na start” i turystyką, która naprawdę przynosi zyski. Ale czy 40-tysięczne miasto, które do 2035 roku może skurczyć się o kolejne 9%, naprawdę złapie oddech? Musimy dokonać “rzutu na taśmę”. 

Wyludnianie: Szczecinek traci ludzi – i nie jest to tylko kwestia trendów

Miasto liczyło w 2022 roku 38 522 mieszkańców, co oznacza spadek o 7,4% w ciągu dekady. 30 września 2024 roku odnotowano 35 008 zameldowań. Prognoza GUS do 2035 roku mówi o dalszym spadku – aż o 9,3%, czyli o ponad 3500 osób. To nie tylko efekt niżu demograficznego. To też ucieczka młodych, którzy nie widzą tu perspektyw.
Jednocześnie rośnie liczba osób starszych – udział mieszkańców w wieku poprodukcyjnym przekroczył już 24%, a tempo wzrostu tej grupy jest wyższe niż średnia wojewódzka. Starszym potrzebne są nowe centra opieki, wszystkim rozwój usług asystenckich i wsparcie dla opiekunów rodzinnych.

Suburbanizacja: Budujemy się za rogatkami miasta

Mimo że miasto ma aż 80% pokrycia planami miejscowymi, to właśnie poza jego granicami powstają nowe domy. W sąsiedniej gminie Szczecinek liczba mieszkańców rośnie mimo ujemnego przyrostu naturalnego, więc trend jest czytelny: działki poza miastem są tańsze, warunki zabudowy prostsze, a komunikacja wciąż znośna, często wolimy mieszkać za miastem.
Strategia zakłada przeciwdziałanie temu procesowi – m.in. przez nowe mieszkania komunalne, TBS i podaż mieszkań dla młodych. Ale prawda jest taka, że dopóki różnica kosztów życia i dostępności gruntów pozostanie na niekorzyść miasta, zjawisko to będzie trudne do zatrzymania.

Seniorzy: rosną w siłę, ale kto się nimi zajmie?

W 2022 roku osoby powyżej 60. roku życia stanowiły niemal 30% populacji miasta. Zapotrzebowanie na pielęgniarki, terapeutów, logopedów i psychologów już dziś przekracza możliwości lokalnego rynku pracy. Brakuje też usług specjalistycznych – szczególnie opieki geriatrycznej i psychiatrycznej dla osób starszych.
Strategia przewiduje rozbudowę opieki środowiskowej, rozwój tzw. usług wytchnieniowych oraz budowę Centrum Opiekuńczo-Mieszkalnego. Dodatkowo planuje się wsparcie NGO-sów i rozwój wolontariatu senioralnego.

Gospodarka: silnik drzewno-meblarski i… słabość zarobkowa

Szczecinek to klasyczny przykład miasta z dominującą branżą – przemysłem drzewno-meblarskim, który skupia większość lokalnych miejsc pracy. Zatrudnienie w sektorze przemysłu i przetwórstwa wynosi ponad 30%, co daje stabilność – ale ogranicza różnorodność.  Mocny punkt? Stabilna liczba miejsc pracy, nierzadko z perspektywami na rozwój. Zagrożenie? Jeżeli branża wpadnie w kryzys – np. wskutek spadku eksportu czy problemów surowcowych – całe miasto może to mocno odczuć.  Opracowana strategia zakłada, że dywersyfikacja rynku pracy to warunek przetrwania.

W planach więc nadal wspieranie tej gałęzi, ale i przyciąganie inwestycji w innowacyjne sektory (IT, usługi kreatywne, ekotechnologie). Plan jest ambitny, a taki rynek pracy to klucz, aby młodzi widzieli sens pozostawania w mieście.

Ucieczka, wg analizy, spowodowana jest brakiem wysoko płatnych i zróżnicowanych ofert pracy, ograniczoną ofertą uczelni wyższych i brak atrakcyjnych mieszkań w przystępnych cenach. Wie ten, kto jest na bieżąco z cenami. Ceny kupna i najmu rosną, płace niekoniecznie. Dość powiedzieć, że mediana wynagrodzeń w powiecie szczecineckim to ok. 6100 zł brutto, czyli poniżej średniej wojewódzkiej i krajowej. 

Młodzi wyjeżdżają na studia i nie mają motywacji, żeby wracać. Strategia stawia więc na budowę lokali „na start” i rozwój usług publicznych – ale kluczowe będzie podbicie zarobków i stworzenie ciekawych perspektyw zawodowych.

Baza noclegowa: Mało

Według danych ze strategii, miasto oferuje zaledwie około 500 miejsc noclegowych w różnych standardach – zdecydowanie za mało jak na lokalizację z tak bogatą ofertą nie tylko “oklepanych” jezior, ale sportów wodnych, imprez sportowych i doskonałej, niedługo wprost unikalnej, bazy treningowej. Goście i sportowcy często nocują poza Szczecinkiem.
Strategia rekomenduje rozbudowę bazy hotelowej i zachęcanie prywatnych inwestorów do budowy pensjonatów i apartamentowców.

Komunikacja: dobrze w mieście, gorzej poza nim

Komunikacja miejska dobrze funkcjonuje od lat, a bezpłatny przejazd miejskim autobusem popularność tego transportu mocno podbił w górę.  Autobusy obejmują wszystkie osiedla, a roczna liczba pasażerów przekracza 800 tys. osób.
Problem zaczyna się, gdy trzeba opuścić miasto. Połączenia kolejowe ze Szczecinem, Koszalinem czy Trójmiastem są rzadkie i czasochłonne. Strategia wskazuje, że poprawa połączeń regionalnych i międzywojewódzkich to klucz do większej mobilności i przyciągania inwestorów. Planuje się m.in. modernizację dworca, przystanków oraz systemu informacji pasażerskiej. 

Sklepy wielkopowierzchniowe: z planem i głową, już nie byle gdzie

Miasto nie chce powielać błędów innych ośrodków, gdzie olbrzymie galerie rosły jak grzyby po deszczu, często kosztem życia śródmieścia. W strategii zapisano jasno: nowe obiekty handlu wielkopowierzchniowego mają powstawać wyłącznie na terenach dobrze skomunikowanych, z odpowiednim zapleczem parkingowym i analizą wpływu na układ urbanistyczny.
To nie znaczy, że „duże sklepy” znikną – po prostu mają być planowane z głową, a nie przez przypadek.

Wodór i zielona energia: kierunek, nie rewolucja

Idziemy w prąd i źródła odnawialne. W mieście działa już kilkaset mikroinstalacji OZE, a z danych strategii wynika, że moc fotowoltaiki w Szczecinku przekroczyła 2 MW. Planowana jest dalsza rozbudowa – także w formie miejskich inwestycji. O miejskiej farmie fotowoltaicznej mówi się od lat, ale ze względu na koszty przedsięwzięcia nie jest priorytetem. Bez dofinansowania jest bez sensu.
Co ciekawe, w miejskich planach jako element długofalowego planu transformacji energetycznej w komunikacji publicznej, pojawia się wodór. Chodzi m.in. o pilotaż autobusów wodorowych w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. To jeszcze nie rewolucja – ale kierunek jest wytyczony. Taki zapis (jak i poprzednie) to zresztą bardzo dobry podkład pod pozyskiwanie zewnętrznych funduszy.

Czy te wskazówki wystarczą? Bo samo się nie zrobi

Strategia 2025–2032 diagnozuje problemy właściwie z chirurgiczną precyzją. Wskazuje dane, pokazuje trendy, kreśli jakieś cele. Zawiera też zestaw konkretnych odpowiedzi – od mieszkań na start, przez inwestycje w usługi społeczne, aż po innowacje energetyczne i nowy układ komunikacyjny.
Ale to tylko połowa sukcesu. Druga połowa to determinacja, pieniądze i konsekwencja w działaniu. Jeśli się nie uda, Szczecinek wejdzie w kolejną dekadę z mniejszą liczbą mieszkańców, większymi problemami społecznymi i zmarnowanym potencjałem. Jeśli się uda – to śmiało można powiedzieć, że może to być drugie życie miasta. 

Plan jest udostępniony do konsultacji społecznych, może w nich wziąć udział każdy mieszkaniec. Czas - do 25. kwietnia.

https://bip.szczecinek.pl/artykul/607/5783/konsultacje-projektu-strategii-rozwoju-miasta-szczecinek-na-lata-2025-2032

Poniżej podsumowanie w skrócie, wypunktowane. Może bardziej czytelne.

ANALIZA SWOT – czyli co Szczecinek ma, a czego mu brakuje 

Mocne strony 

• Subregionalne centrum – Szczecinek to nie byle przystanek, ale znaczący ośrodek gospodarczy dla całego regionu. 

• Drzewo i meble trzymają się mocno – siła Szczecineckiego Klastra Meblowego, który jest jednym z filarów inteligentnych specjalizacji województwa. 

• Specjalna Strefa Ekonomiczna „Szczecinek” – realna przewaga inwestycyjna, ze wskazaniem na ul. Poprzeczną i rejon drogi S-11. 

• Lokalna siła robocza – nie tylko miasto, ale i sąsiednie gminy dają potężne zaplecze kadrowe. 

• Sport i rekreacja – infrastruktura, która buduje jakość życia (korty, wakepark, hala sportowa, jeziora). 

• Dziedzictwo kulturowe – atut nie do przecenienia dla promocji miasta i rozwoju turystyki. 

Słabe strony:

• Starzenie się społeczeństwa – średnia wieku rośnie, co pociąga za sobą wysokie koszty usług opiekuńczych i zdrowotnych. 

• Utrata mieszkańców – kolejna cegła do demograficznej ściany płaczu. Miasto się kurczy. 

• Niedopasowanie oferty mieszkaniowej – zwłaszcza dla młodszych i mniej zamożnych. 

• Problem suburbanizacji – mieszkańcy uciekają na wieś. Powód? Często prosty – tańsze działki i większy spokój. 

Szanse:

• Nowe środki unijne 2021–2027 i kolejne rozdania – okno rozwojowe, które trzeba szeroko otworzyć. 

• MOF Szczecinka – szansa na synergię z sąsiednimi gminami. 

• Obwodnica i kolej – wyprowadzenie tranzytu, lepsza dostępność. Kto nie jechał przez miasto w sezonie, nie zrozumie. 

• Cyfrowa transformacja i praca zdalna – potencjał przyciągania osób szukających dobrej jakości życia poza dużymi metropoliami. 

• OZE w regionie – Szczecinek może korzystać z boomu na zieloną energię, nawet jeśli sam nie będzie wytwarzać wodoru. Brzmi dziwnie, ale takie wnioski. 

Zagrożenia:

• Dalsze wyludnianie i starzenie – jedno ciągnie drugie. 

• Wzrost kosztów życia i inwestycji – inflacja gryzie nie tylko mieszkańców, ale też samorząd. 

• Marginalizacja przez władzę wyższego szczebla – położenie peryferyjne to nie tylko geografia. 

• Klimat i ryzyka powodziowe – zjawiska ekstremalne są coraz bardziej realne, zwłaszcza wokół jezior i rzecznych dolin. 

• Brak zainteresowania inwestorów zewnętrznych – czeka sporo pracy wizerunkowej i PR

Wizja (lubimy to słowo) i misja 

Miasto hasłowo z (niestety) mało oryginalnym lukrem. Chce być „nowoczesnym, zielonym i przyjaznym miejscem do życia, pracy i wypoczynku”. 

Wizja stawia na: 

• zrównoważony rozwój, 

• integrację społeczną, 

• wykorzystanie potencjału przestrzennego i środowiskowego. 

Misja? Stworzenie warunków do rozwoju, w którym mieszkańcy „chcą zostać” – a nie tylko „muszą być”. 

Cele strategiczne 

Miasto wyznacza trzy filary: 

1. Społeczny – poprawa jakości życia, zdrowia, edukacji i dostępności usług. 

1. Gospodarczy – przyciąganie inwestorów, wspieranie lokalnych firm, nowoczesne technologie. 

1. Przestrzenny – ład urbanistyczny, mobilność, rewitalizacja, lepsze planowanie. 

Wszystko to – z naciskiem na spójność działań i koordynację międzysektorową. 

Struktura funkcjonalno-przestrzenna 

Tu wchodzimy w konkrety: 

• Strefy przemysłowo-usługowe: Bugno, Pilska-Raciborki, Strefowa-Leśna. Plus nowe tereny pod inwestycje przy ul. Poprzecznej i obwodnicy (S11). 

• Rezerwa inwestycyjna: dawna strzelnica przy ul. Towarowej oraz tereny poniżej linii kolejowej na Chojnice. 

• Usługi komercyjne: rozpraszają się po wszystkich strefach, co daje elastyczność – ale też ryzyko braku spójności. 

Obiekty handlu wielkopowierzchniowego –  ma być ostrożność w planowaniu 

Zasady ich lokalizacji są częścią polityki przestrzennej. Strategia zakłada: 

• brak chaotycznych lokalizacji, 

• obowiązek zgodności z planami miejscowymi, 

• konieczność oceny wpływu na układ komunikacyjny i lokalne sklepy. 

Tu nie chodzi tylko o kolejne centrum handlowe – chodzi o to, by nie zabić lokalnej tkanki handlowej i przestrzeni miejskiej. 

Coś wypada z tej układanki? Wcale nie

Czytając ma się wrażenie, że miasto w planach balansuje na linie między „ciągle za małe” a „ma potencjał”. Już nie ma znanego, urzędowego hurraoptymizmu, nie ma zapewnień "zrobimy", "zbudujemy", "wykonamy". Bo strategia to nie laurka. Znaki zapytania mamy naprawdę duże, wystarczy czytać między wierszami.

Każdy, kto chce, może ze strategią się zapoznać. Cały dokument do pobrania również poniżej.