Na przykład konsultacje społeczne. Suweren może przemówić nie tylko podczas wyborów

Rada Miasta Szczecinek właśnie przyjęła uchwałę określającą szczegółowe zasady i tryb przeprowadzania konsultacji społecznych, dzięki którym mieszkańcy będą mogli wyrażać swoje opinie na temat spraw istotnych dla miasta. 

Konsultacje te, mające charakter opiniodawczy, są ważnym narzędziem budowania społeczeństwa obywatelskiego, w którym mieszkańcy mogą aktywnie uczestniczyć w podejmowaniu decyzji wpływających na ich otoczenie.

Tyle oficjałki.

Inicjatorami konsultacji mogą być zarówno organy samorządowe, jak i grupa co najmniej 300 mieszkańców posiadających czynne prawo wyborcze, jeśli temat dotyczy całego miasta, lub co najmniej 20% mieszkańców obszaru objętego konsultacją, jeśli sprawa dotyczy określonej części miasta.

Powiatowy mechanizm oddolnych konsultacji społecznych funkcjonuje od dawna w Starostwie Powiatowym. Żeby wnieść wniosek, potrzeba jest udziału 200 mieszkańców. W Gminie Szczecinek również formuła istnieje (od 2015). Wymaga wniosku podpisanego przez 50 osób. 

Miejskie wymagane 300 podpisów jest niemałą liczbą. Ale gdy w roku 2023 pojawiły się wyniki konsultacji dotyczących pomysłu zlikwidowania Rad Osiedli, w konsultacjach udział wzięło ponad 600 osób. Choć konsultacje wyszły od strony proponującej uchwałę, to widać, że da się działać razem, chociaż wynik wcale nie musi być brany pod uwagę.

Tak też jest i w tym projekcie. 

Wniosek o przeprowadzenie konsultacji powinien zawierać szczegółowy opis przedmiotu i celu konsultacji z uzasadnieniem, propozycję terminu oraz formy konsultacji. Wnioski składane przez grupę mieszkańców muszą dodatkowo zawierać listę osób popierających inicjatywę, z ich imionami, nazwiskami, adresami zamieszkania, podpisami oraz zgodą na przetwarzanie danych osobowych. Jeśli wniosek nie spełnia wymogów formalnych, Burmistrz Miasta Szczecinek w ciągu 7 dni wzywa do jego uzupełnienia, a brak reakcji skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpoznania.

Rozpoznanie to nie to samo, co wzięcie pod uwagę. 

Konsultacje mogą być przeprowadzane w różnych formach, w tym podczas protokołowanych spotkań (w trybie stacjonarnym lub hybrydowym), za pomocą ankiet internetowych, formularzy umożliwiających wyrażenie opinii drogą elektroniczną, jak również poprzez składanie wniosków i uwag w formie pisemnej. Możliwe jest również łączenie różnych form konsultacji, aby maksymalnie ułatwić mieszkańcom udział w procesie.

Konsultacje mogą mieć zasięg gminny, obejmujący całe miasto, lub lokalny, dotyczący konkretnej części Szczecinka. Udział w konsultacjach przysługuje wszystkim mieszkańcom miasta, a w przypadku konsultacji dotyczących określonej jednostki pomocniczej – mieszkańcom tej jednostki. W konsultacjach mogą uczestniczyć także wskazane przez inicjatora organizacje pozarządowe i inni uczestnicy, których interes wiąże się z przedmiotem konsultacji, choć ich udział nie obejmuje głosowania.

Burmistrz ma obowiązek rozpatrzyć wniosek o przeprowadzenie konsultacji w terminie 30 dni, biorąc pod uwagę koszty, wagę społeczną oraz zasadność konsultacji. Decyzja o ich przeprowadzeniu jest podejmowana w formie zarządzenia, które zawiera m.in. przedmiot konsultacji, ich formę, teren objęty konsultacjami oraz szczegóły dotyczące organizacji. Ważne jest, aby konsultacje były przeprowadzone w sposób zapewniający uczestnikom odpowiedni czas na zapoznanie się z przedmiotem i wyrażenie opinii.

Można uwzględnić, albo nie. Wolna ręka "organów"

Po zakończeniu konsultacji sporządzane jest sprawozdanie, które zawiera termin rozpoczęcia i zakończenia, przebieg, wynik konsultacji oraz zgłoszone uwagi mieszkańców, wraz z informacją o ich uwzględnieniu lub nieuwzględnieniu. Sprawozdanie jest podawane do publicznej wiadomości poprzez ogłoszenia na tablicy Urzędu Miasta, w Biuletynie Informacji Publicznej oraz na stronie internetowej miasta.

I jeszcze tytułem podpowiedzi. Jeśli ktoś z Państwa wątpi w siłę sprawczą "konsultacji" wniesionych przez mieszkańców naprawdę tylko "pod rozwagę" urzędowi, jest też inna forma, może nawet łatwiejsza i bardziej skuteczna. Bo również 300 mieszkańców może złożyć do ratusza obywatelski projekt gotowej uchwały, którą zajmie się Rada Miasta. Jeśli będzie merytorycznie poprawny, po prostu trafi na obrady. A wtedy wszystko w rękach radnych.