Stary Szczecinek: Zdjęcie sprzed zdobycia miasta

Z interpretacją tego zdjęcia mam poważny problem. Otrzymałem je za pośrednictwem dr Siegfried`a Raddatz`a (przewodniczącego HKA) od p. Margot Roth z Wilhelmshaven. W swoim liście p. M. Roth pisze m.in. o tym, że dwa zdjęcia pochodzą z prywatnych zbiorów p. Ulrich`a Schreiber`a. Zdjęcia te jej mama otrzymała po zakończeniu wojny. Pani Margot Roth ma nadzieję, że skorzystam z nich w swojej kronice „Szczecinek na starych zdjęciach”. W tym odcinku zamieszczam jedno z nich. Niestety, fotograficzna odbitka, poza ogólnikowym opisem dotyczącym miejsca wykonania, nie zawiera żadnej informacji. Mogę jedynie domniemywać, kiedy i jakie zdarzenie zostało uwiecznione. Z góry więc przepraszam za to, że moja interpretacja może być błędna. Fotografia została wykonana z okna na pierwszym piętrze jednego z mieszkań znajdujących się po południowej stronie kolejowego spichlerza. Przed nami rozciąga się widok na rozległą rampę kolejową oraz dworzec towarowy. Dzisiaj wykonanie takiego ujęcia byłoby niemożliwe, ponieważ dużą część rampy zajmuje znacznej wielkości parterowy budynek warsztatowo-magazynowy. Sądząc po bezlistnych koronach drzew widocznej daleko na horyzoncie ul. Leśnej (Forststraße) jest to okres zimowy lub wczesnowiosenny. Na pierwszym planie widać od dawna już nieistniejący zespół drewnianych szop z pochylniami, które służyły do wyładunku zwierząt hodowlanych. Przy nich stoi nakryty derką (zimno!) koń wprzęgnięty w wóz drabiniasty. Dalej, od szczytu jakieś urządzenie (kocioł parowy - lokomobila?) na metalowych kołach oraz rząd motocykli. Za nimi majaczy (zamazany obraz) stłoczona grupa ludzi. Z tej odległości trudno rozpoznać poszczególne sylwetki, ale z całą pewnością nie są to żołnierze. Wzdłuż krawędzi rampy stoją gotowe do wjazdu na wagony samochody osobowe. Obok nich bezładnie tłoczą się ciężarówki i autobusy. Dwa z nich na dachach mają bagaże. Koło ciężarówek kręci się trzech chłopców. Na jednym z torów widać uformowany już skład pociągu z dwuosiowymi wagonami – platformami do przewozu pojazdów. Na następnym torze kolejny pociąg złożony z platform, do których podczepiono dwa wagony pasażerskie, oraz wagon pocztowy lub brankard (wagon służbowy dla personelu). Oprócz tych dwóch składów na bocznicach nie ma ani jednego wagonu. W tle widać nawet skraj stacji oddzielonej od pola wysokim żywopłotem. Ze wspomnień niemieckich mieszkańców wynika, że dwa ostatnie pociągi ewakuacyjne odjechały ze szczecineckiego dworca nocą 26 lutego. Nazajutrz, tuż przed sowieckim szturmem na miasto o godz. 6.20 stację opuścił ostatni pociąg ze sprzętem ratunkowym, a tuż za nim pociąg pancerny. Z całą pewnością zdjęcie zostało wykonane niemalże w ostatnich dniach przed zdobyciem miasta. We wspomnieniach pierwszych polskich mieszkańców Szczecinka, którzy przyjechali tutaj w bydlęcych wagonach wyrzuceni ze swoich rodzinnych stron wynika, że w tym czasie na kolejowej bocznicy sowieccy żołnierzy gromadzili wojenną zdobycz. Kolejowe rampy zalegały pod chmurką, stosy maszyn do szycia, mebli, pianin, różnego rodzaju sprzęt gospodarstwa domowego, urządzenia fabryczne, a nawet szyny kolejowe. To wtedy rozebrano m.in. linię kolejową Szczecinek – Słupsk. Od kilkunastu lat szczecinecki dworzec kolejowy stopniowo popada w ruinę. Dzisiaj przy opuszczonej rampie działa jedynie warsztat samochodowy. Wszystkie pozostałe budynki są już od dawna opuszczone, a ich fatalny stan grozi w każdej chwili budowlaną katastrofą. Na przestrzeni dziesiątków lat zmieniło się także bezpośrednie otoczenie dworca towarowego. Tuż za nim w 1961 roku na licencji zachodnioniemieckiej zostały wybudowane od podstaw Zakłady Płyt Wiórowych. Na przełomie lat 80. i 90. fabrykę przejął austriacki koncern Krono. W tym czasie nastąpiła jej rozbudowa i modernizacja. Dzisiaj, w miejscu gdzie przed 70 laty rozciągały się pola uprawne i domki z zabudową gospodarczą, stoją potężne konstrukcje Kronospanu.  (jg)

artykl ukazał się w 734 wydaniu tygodnika Temat 2.10.2014