Stary Szczecinek: ulica Szewska

Ulica Szewska (niem. Lohmühlenstraße), podobnie jak ul. Garbary (niem. Lohmühlengarben) zaczynała się tak, jak dzisiaj przy skrzyżowaniu z ul. 9 Maja. Ale w tamtych bardzo już odległych czasach obie - biegnąc półkolem - łączyły się z ul. Podgórną (niem. Bergstraße). Dlaczego Podgórna? Bo prowadziła pod górę, dokładniej na Wzgórze Stodół, wcześniej zwane Wzgórzem św. Jerzego. Tędy też, do chwili uruchomienia nowego cmentarza przy ul. Lipowej, jeszcze w XIX wieku przechodziły kondukty pogrzebowe. Po wschodniej stronie wzgórza rozpościerał się cmentarz ewangelicki, a jego skrawek północny zajmował żydowski kirkut. Tuż obok w zbiorowej mogile, wciśniętej pomiędzy dwoma rzędami stodół, pogrzebano 119 żołnierzy wracającej spod Moskwy Wielkiej Armii Małego Cesarza. Ulicę Podgórną tuż przed górką, na wysokości drewnianego mostku na Niezdobnej, przegradzała ul. Rzeczna. Dzisiaj w tym miejscu przebiega podwójna jezdnia ul. Jana Pawła II. W polskim już Szczecinku Lohmühlenstraße, a więc ulicę, przy której znajdował się młyn lub młyny do kory dębowej bądź brzozowej (korę używano do garbowania skór), z bliżej nieznanych powodów nazwano ul. Szewską. Jedno jest pewne. Być może był tu nawet niejeden warsztat szewski skoro jeszcze w1782 roku w Szczecinku zarejestrowanych było aż 49 szewców. Nazwa ul. Garbary – leżącej niegdyś po wewnętrznej stronie miejskiego obwałowania i kanału (fosy) odpowiada bliżej tej historycznej. Najwyraźniej w tym rejonie miasta musiały istnieć warsztaty trudniące się przerobem skór zwierzęcych. Dzisiaj tę dawną ul. Szewską, zaledwie kilkadziesiąt metrów do skrzyżowania z deptakiem, przegradza blok mieszkalny i właśnie tutaj uliczka się kończy. W miejscu jej dawnego przebiegu znajdują się obecnie bloki, pawilony handlowe i zieleńce. Trzeba dodać, że ten rejon miasta w latach siedemdziesiątych zupełnie zatracił swój pierwotny, historyczny układ przestrzenny. Doskonale dokumentuje to zdjęcie (slajd) wykonany pod koniec września 1977 roku. W tamtym czasie, po dawnej – głównie XVIII i XIX wiecznej zabudowie – pozostały co najwyżej do uprzątnięcia ruiny. W dalekim planie widać blok przy ul. 9 Maja, a po prawej zaplecze z salą kinową Szczecineckiego Ośrodka Kultury z kinem „Kadr” wyburzonego dopiero w styczniu 1989 roku. W tym czasie, zarówno dyrekcja SzOK, jak i ratusz rozważały budowę w jego miejscu dużego kinoteatru. Powstała wstępna koncepcja projektowa. Bardzo szybko wykopano nawet potężny dół. Ale zamiast fundamentów i ścian prestiżowej dla miasta budowli z czasem pojawił się głęboki staw z porastającą go bogatą, wodną roślinnością. Dół po paru latach zasypano i zamiast przybytku kultury mamy teraz parking. Bardzo znamienne, że z tego rozbiórkowego pogromu cało uszło jedynie dorodne drzewo rosnące mniej więcej w miejscu współczesnych boków. Wkrótce przy skrzyżowaniu ul. Podgórnej z ul. 9 Maja wybudowano wyjątkowo szkaradny piętrowy pawilon usługowy. Na jego dwóch kondygnacjach ulokowano zakład naprawczy sprzętu radiowo-telewizyjnego tzw. ZURiT. Kilka lat temu „betoniak” został nieco przebudowany i teraz mieści się tam drogeria i sklep odzieżowy. Po przeciwnej stronie ul. Podgórnej z czasem pojawił się, szczytem do niej ustawiony blok mieszkalny, a wzdłuż uliczki długie, parterowe skrzydło z dużą apteką od strony 9 Maja. Po tym dawnym, najbardziej tajemniczym rejonie miasta zamieszkałym przez najuboższą część ludności, pozostało zaledwie kilka zdjęć. (jg)