Więcej pieniędzy, mniej ludzi. Jak jest w gminie? Liczby nie kłamią

Choć budżet rośnie, a inwestycje idą w dziesiątki milionów, to mieszkańców ubywa – i to systematycznie. Gmina Szczecinek trzyma finansowy kurs, ale demografia nie odpuszcza. A to właśnie ten wskaźnik mówi najwięcej o tym, gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy. Sięgam po oficjalny Raport o stanie gminy. Kilka faktów.

Liczby nie kłamią: w 2019 roku Gmina Szczecinek miała 9 194 mieszkańców. W 2024 – już tylko 8 821. Co roku odpływa średniej wielkości wieś. Tylko w ostatnim roku – 27 osób. Jeszcze gorzej wygląda przyrost naturalny. Urodzenia? 57. Zgony? 109. Statystyka mówi jasno: nie tylko nie przybywa dzieci, ale rośnie też udział seniorów. Osób w wieku poprodukcyjnym jest już ponad 1 600. W raporcie wprost przyznano: „Liczba zgonów w Gminie Szczecinek od kilku lat jest wyższa od liczby urodzeń. Świadczy to o utrzymującym się trendzie ujemnego przyrostu naturalnego”.

Na tle całego powiatu szczecineckiego, który w 2024 roku zanotował 638 urodzeń, udział Gminy Szczecinek w liczbie narodzin wypada blado – niespełna 9%. A przecież przy populacji ponad 8,8 tys. wobec 75 tys. mieszkańców powiatu, ten wskaźnik powinien być wyższy. To wyraźny sygnał demograficznego osłabienia gminy. Ale przecież nie tylko jej.

Finanse na plusie, i to wyraźnie

Tu gmina może postawić mocny plus. Rok 2024 zakończono z nadwyżką budżetową w wysokości ponad 2,3 mln zł. To nie tylko lepiej niż rok wcześniej (817 tys. zł), ale i wyraźnie lepiej niż w pandemicznym 2021, gdy deficyt wyniósł ponad 2,4 mln zł.

Dochody sięgnęły prawie 70 mln zł – najwięcej w historii ostatnich lat. Wydatki były niższe i wyniosły 67,4 mln. W tym ponad 15 mln przeznaczono na inwestycje – czyli co piąta złotówka w budżecie szła na rozwój. Jednocześnie dług gminy zmalał do 3,66 mln zł, co daje bezpieczny wskaźnik zadłużenia na poziomie 5,26%.

Z raportu: „Na dzień 31 grudnia 2024 r. nie wystąpiły zobowiązania wymagalne ani przekroczenia zaplanowanych w budżecie wydatków i rozchodów.”

Inwestycje. Wodociągi i drogi na czele

Największe pieniądze w 2024 roku trafiły do infrastruktury wodno-kanalizacyjnej – ponad 7,5 mln zł. Na długiej liście zadań znalazły się m.in. kontynuacja budowy kanalizacji między Wierzchowem a Sporem, rozbudowa sieci w Turowie i Krągłem czy modernizacja sieci w Parsęcku.

Na drogach wydano ponad 1,56 mln zł, w tym na przebudowę ulicy w Gwdzie Małej i odwodnienie w Gwdzie Wielkiej. Zakupiono też maszynę do utrzymania dróg, a w Dębowie wyremontowano ciąg pieszo-jezdny.

Nie zabrakło też inwestycji sołeckich: altany, place zabaw, siłownie plenerowe – fundusze z Polskiego Ładu i grantów marszałkowskich dobrze pracowały w terenie.

Oświata – głównie modernizacje

Blisko pół miliona złotych trafiło do szkół i przedszkoli. Termomodernizacje, dachy, instalacje przeciwpożarowe, nowe podłogi – inwestowano m.in. w Turowie, Wierzchowie i Parsęcku. W przedszkolach modernizowano łazienki. Powoli, ale systematycznie poprawia się stan techniczny placówek.

Uczniów coraz mniej, ale oferta stabilna

W roku szkolnym 2023/2024 do szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Szczecinek uczęszczało łącznie 725 uczniów – o 37 mniej niż rok wcześniej. Dla porównania, jeszcze pięć lat temu było ich ponad 800. Zmniejszająca się liczba dzieci przekłada się na liczebność klas, ale nie zmienia to faktu, że wg raportu sieć szkół nadal obejmuje pięć placówek – gminne w Turowie, Parsęcku, Wierzchowie, Żółtnicy, stowarzyszeniową w Gwdzie Wielkiej. [edytowane]*

Każda ze szkół ma oddział przedszkolny, gdzie uczy się 187 dzieci (rok wcześniej – 185). Działa też punkt przedszkolny w Gwdzie Wielkiej. W raporcie odnotowano też wsparcie uczniów z Ukrainy – w 2024 roku w placówkach uczyło się ich 17.

Opieka społeczna – nowe miejsca, nowe funkcje

Jednym z największych projektów infrastrukturalnych była adaptacja żłobka – inwestycja warta 1,57 mln zł. W Gwdzie Wielkiej rozbudowano też filię Środowiskowego Domu Samopomocy. To kontynuacja wcześniejszych działań, w tym rozwoju Klubów Senior+, które dziś działają już w czterech miejscowościach.

W raporcie czytamy: „Zadania inwestycyjne realizowane są ze wsparciem środków zewnętrznych, zarówno krajowych, jak i unijnych”. To się potwierdza: tylko w 2024 roku gmina pozyskała 12,2 mln zł dotacji inwestycyjnych. Naprawdę dużo.

Bilans ogólny: gmina stabilna, ale starzejąca się

Na koniec wypada spojrzeć całościowo. Gmina Szczecinek finansowo ma się dobrze. Jest nadwyżka, rosnące dochody, spadające zadłużenie. Samorząd utrzymuje inwestycyjne tempo, opierając się w dużej mierze na pozyskiwaniu środków zewnętrznych. Infrastruktura techniczna (wodociągi, kanalizacja, drogi) i społeczna (szkoły, żłobki, świetlice, OSP) rozwija się, a zadania są realizowane z wysokim poziomem wykonania.

Ale równolegle społeczeństwo się kurczy. Odpływ ludności, niski poziom urodzeń i systematyczny wzrost liczby seniorów wpisują się w ogólny, niepokojący trend. Jeśli to się nie zmieni, za kilka lat nawet najlepszy budżet nie przykryje faktu, że będzie coraz mniej ludzi, którzy z tych inwestycji skorzystają.

_{*Edytowane: 
Wg raportu szkoła w Sporem nadal wchodzi w skład gminnej sieci, jednak placówka została zlikwidowana w 2019 roku i sprzedana w 2021.}